Streetworker's work in the local system of social prevention and re-socialization

Celem artykułu jest prezentacja działań streetworkerów w lokalnym systemie profilaktryki społecznej i resocjalizacji nieletnich. Pomimo dużej aktywności osób wykorzystujących tę formę pracy z dziećmi ze środowisk defaworyzowanych streetworking w Polsce nadal nie jest formalnie uznanym zawodem. Obowiązujące w Polsce ramy legislacyjne, w których funkcjonuje streetworker, zwany wychowawcą podwórkowym, nie stanowią odpowiedzi na realny problem dzieci ulicy, wymykający sie systemowej sieci profilaktyki i wsparcia. W naszym kraju ma on swoją specyfikę oraz złożony, wieloaspektowy charakter. Często przybiera postać podwójnego wykluczenia i wiąże się z aktywnością dziecka w przestrzeni drugiego życia miasta. Stosowane przez krajowy system pomocy, wsparcia i interwencji metody pracy z dzieckiem ulicy nie przynoszą zamierzonych rezultatów. Naprzeciw licznym problemom związanym z niewydolnością czynników mainstreamowych wychodzi metodyka outreach, stanowiąca zespół metod definiowanych jako pozasystemowe w takim sensie, że nie są one realizawane przez żadną oficjalnie powołaną instytucję, usytuowaną w ramach lokalnego systemu wsparcia. Paradoksalnie jednak metody outreach mieszczą się w obszarze oddziaływań lokalnego systemu profilaktyki i resocjalizacji nieletnich. Dzieci ulicy przybywa. Choć czas pandemii COVID-19 spowodował ich chwilowe zniknięcie z przestrzeni miejskich, to jednak wyostrzył wady systemu i wydobył na światło dzienne "czarne dziury" , ukazując jaskrawo istotę problematyki aktywności streetworkerów w środowiskach najbardziej narażonych na brak wsparcia systemowego. Wobec niewydolności systemu i braku pomysłu elit rządzących na to, jak zatroszczyć się o grupę dzieci wykluczonych w przestrzeni ulicy, to właśnie streetworkerzy podjęli działania oddolne, uruchamiając kapitał społeczny tkwiący w czynnikach lokalnych, i zorganizowali sieci wsparcia lokalnego adresowanego do dzieci z ulicy.The aim of this article is to present the activities of streetworkers, embedded in the local system of social prevention and re-socialisation of minors. Despite the high activity of this form of working with children from disadvantaged environments, streetworking in Poland is still not a formally recognized profession. The current legislative framework in Poland, in which a streetworker called a backyard educator functions, is not an answer to the real problem of street children, which escapes the systemic prevention and support network. This problem in Poland has its specifity and a complex, multi-faceted characker. It often takes on the character of a double exclusion and is related to the activity of the child in the space of the second life of the city. The existing methods of working with street children within the national system of assistance, support and intervention do not bring the intended results. In the face of numerous problems related to the inefficienty of mainstream factors, the outreach methodology, which is set of methods defined as non-systemic in the sense that they are not implemented by any officially appointed institution , localed within the local support system, comes to the fore. Paradoxically, however, outreach methods are within the sphere of influence of the local system of prevention and re-socialization of minors. The number of street children is increasing. Although the time of COVID-19 pandemic caused their temporary disappearance from urban spaces, it exacerbated the flaws of the system and brought to light "black holes", clearly showing the essence of the problem of streetworker's activity in environments most vulnerable to the lack of systematic support. Faced with the system's inefficiency and the fact that ruling elites had no idea how to take care of the group of excluded children in the street, it was the streetworkers who undertook grassroots actons, activiting social capital of local factors and organized local support networks dedicated to street children