Optimizacija metode za izolovanje i prečišćavanje benzo[a]pirena iz larvi insekata (larve brašnara – Tenebrio molitor) u cilju kvantifikacije gasnohromatografsko - masenospektrometrijskom analizom

Policiklični aromatični ugljovodonici (eng. Polycyclic aromatic hydrocarbons, PAHs) su sveprisutne zagađujuće supstance u životnoj sredini. Oni uglavnom nastaju nepotpunim sagorevanjem fosilnih goriva i drugih organskih materijala. Kod ljudi, glavni put unosa PAH-ova su hrana i vazduh. Dokazano je da PAH-ovi negativno utiču na zdravlje ljudi, pri čemu neki od PAH-ova mogu dovesti i do razvijanja kancera. PAH koji se najčešće određuje u toksikološkim ispitivanjima je benzo[a]piren, i on je identifikovan kao kancerogen za ljude. Cilj ovog master rada podrazumevao je optimizaciju metode za izolovanje i prečišćavanje benzo[a]pirena iz biološkog materijala i dalju kvantifikaciju gasnohromatografsko - masenospektrometrijskom analizom (eng. Gas chromatography-Mass spectrometry, GC-MS). Kao supstrat su upotrebljene larve brašnara – Tenebrio molitor. Uzorci su homogenizovani sa fiziološkim rastvorom uz hlađenje ledom. Nakon toga, uzorci su spajkovani sa poznatom koncentracijom benzo[a]pirena i benzo[a]antracena, koji je korišćen kao interni standard. Uzorci su prvo saponifikovani, a zatim ekstrahovani tečno-tečnom ekstrakcijom. Za prečišćavanje ekstrakta su korišćene hromatografija na koloni, hromatografija na mikrokoloni, kod kojih su kao stacionarna faza korišćeni silikagel i aluminijum-oksid, i metoda ekstrakcije na čvrstoj fazi (eng. Solid phase extraction, SPE) sa različitim stacionarnim fazama (florisil, ENVI-Carb, ENVI Carb-II/PSA, PSA-silica). Finalni prečišćeni ekstrakti su analizirani GC-MS metodom u full scan i SIM modu, iz kog je rađena kvantifikacija benzo[a]pirena, na osnovu prethodno pod istim uslovima snimljene standardne serije rastvora ovog jedinjenja. Izračunate su koncentracije benzo[a]pirena u ekstraktima, kao i Recovery vrednosti na osnovu kojih je proveravana efikasnost metode. Dobijeni rezultati su pokazali da su se kao podobne za izolovanje i prečišćavanje benzo[a]pirena iz uzoraka larvi insekata pokazale hromatografija na mikrokoloni i SPE metoda sa florisil stacionarnom fazom