Deyimler ve atasözlerinin İngilizce'den tercüme edilmesindeki kültürel etkileşim: Türk ve Arnavut kültürü

The purpose of this study is to scrutinize the cultural interference in translating idioms and proverbs from two different cultural perspectives: Turkish and Albanian. This descriptive study aims to identify the strategies used and difficulties faced by university students during the translation of cultural expressions from the target language as well. Different cultural perspectives used in the study increase the reliability and validity of comparing and contrasting data. A total of 40 undergraduate Turkish and Albanian students from the Department of English Language and Teaching participated in this study. Half of the total number of participants is represented by Turkish students continuing their academic studies at Trakya University. The rest included Albanian students currently studying at Prizren University ("Ukshin Hoti"). The data were gathered using translation forms designed specifically for the idioms and proverbs sections. Students were required to translate the given expressions into their own native languages. After using the content analysis method, five students from each group are selected for the second part of the data gathering section. In this part, students were interviewed using four semi-structured questions for all of the interviewees. One of the interview questions was unique to each participant, which required an in-depth explanation of the translated cultural expressions. According to the results of the study, findings show that idioms and proverbs require as much cultural background knowledge of the source culture as the target one. The adaptation of cultural elements during the translation was the most difficult part for students from Turkish and Albanian cultures, since some of these elements were untrasferable. The most commonly used strategy during the translation of idiomatic expressions was the equivalent translation strategy, where students from both groups figured out the similar cultural expressions that follow the same idea and meaning as the ii original version given in the English language. Whereas, Turkish students preferred to get the meaning of proverbs that were not able to translate equivalently from the context, explaining their unfamiliarity toward the given proverbs. Hence, Turkish students found idioms as universal expressions that share similar structures in different cultures around the world, while Albanian students settled on proverbs as common in their culture.Bu çalışma, deyimler ve atasözlerinin tercüme edilmesindeki kültürel etkileşimi iki farklı kültür açısından incelemeyi, ve tercüme sırasında Türk ve Arnavut üniversite öğrencilerinin kullandıkları stratejileri ve karşılaştıkları zorlukları belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada kullanılan farklı kültürel bakış açıları ve sonuçların karşılaştırılması verilerin güvenilirliğini ve geçerliliğini artırmaktadır. Bu çalışmaya İngiliz dili ve öğretmenliği bölümünden toplam 40 Türk ve Arnavut lisans öğrencisi katılmıştır. Toplam katılımcı sayısının yarısını Trakya Üniversitesi'nde eğitim hayatlarına devam eden Türk öğrenciler, diğer yarısını ise Prizren “Ukshin Hoti” Üniversitesi`nde okuyan Arnavut öğrenciler temsil etmektedir. Veriler, deyimler ve atasözleri bölümüleri için ayrı ayrı tasarlanmış çeviri formları kullanılarak toplanmış ve bu sırada öğrencilerden verilen ifadeleri kendi ana dillerine çevirmeleri istenmiştir. İçerik analizi yöntemi uygulandıktan sonra veri toplama bölümünün ikinci kısmı için her gruptan beş öğrenci seçilmiştir. Bu bölüm için dört yarı yapılandırılmış soru hazırlanmıştır. Bu görüşme sorularından biri kültürel ifadeler hakkında derinlemesine açıklama gerektirdiği için her katılımcıya özgün olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın sonuçları deyim ve atasözlerinin tercüme edilmesindeki kültürel artalan bilgilerin gerekliliğini, Türk ve Arnavut öğrencilerinin kültürel öğeleri uyarlanma sırasında yaşadıkları zorukları ortaya koymaktadir. Uyarlama sırasında yaşanan zorukların en büyük sebeplerinden biri ise bazı kültürel öğelerin beli bir kültüre münhasır olmasınasından kaynaklanmaktadır. Diğer yandan; Türk ve Arnavut öğrencilerilerinin büyük bir kısmı verilen ingilizce deyimlerini kendi külturlerindeki denkleri ile eşleştirmeyi tercih ederken, atasözlerinin tercümesı sırasında Türk öğrenciler ikinci en çok kulanılan stratejı olarak bağlama dayalı stratejiye yönelmiştir. Dolayısıyla Türk öğrenciler deyimleri dünyadaki farklı kültürlere ait benzer yapıları paylaşan evrensel ifadeler olarak kabul ederken, Arnavut öğrenciler atasözlerini kendi külturlerine daha yakın bulup, tercüme sırasında ilk olarak aynı fikri ve anlamı takip eden benzer kültürel ifadelere yönelmiştir