Europejskie inicjatywy doskonalenia kompetencji badawczych nauczycieli. Doświadczenie z realizacji projektu EDiTE

This article’s aim is to describe some of the sources of the European debate over the third cycle studies in teacher education in Europe. Then it will introduce the international Project EDiTE as one of the collaborative initiatives concerning the European scientific proposal of the teachers’ lifelong learning development. Next, some good practices of promoting the doctoral research based teacher education on national levels will be presented. Finally, in the article, there will be revealed selected findings of the EDiTE team that are focused on the current needs in teacher education that have been pointed by different stakeholders of five European countries represented by the project consortium, while interviewing them in 2013 y. The main goal of this article is to involve the stakeholders in a thought provoking debate for future roles of teachers in Europe, but not through looking for a ‘standardized teacher model’ or to create a ‘European super teacher’, but to see the dilemmas that should be shared while questioning ‘What makes a teacher European?,’ as Michael Schratz underlines, in a diversity of national identities and in the face of challenges of 21st century.Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych stanowisk reprezentowanych przez pięć europejskich uniwersytetów, które poszukują najlepszych rozwiązań dla powołania studiów doktoranckich dla nauczycieli. Debata nad potrzebą rozwiązań adekwatnych do obecnego stanu wiedzy jak i potrzeba „formowania” specyficznych dla profesji nauczycielskiej umiejętności (kompetencji), które wpisują się w program lifelong learning w świecie dynamicznych zmian społecznych i coraz to nowych osiągnięć w obszarze nauki, zachęca do stawiania pytań o jakość i istotę edukacji nauczycieli. Artykuł nawiązuje również do źródeł powołania międzynarodowego projektu EDiTE (Eureopean Doctorate in Teacher Education), którego celem jest wypracowanie programu studiów doktoranckich dla nauczycieli promującego w znacznej mierze kompetencje badawcze (research-based teacher education). W świetle tych działań wskazane zostaną przykłady realizowane na uniwersytetach europejskich. W ostatniej części tekstu opisane będą wybrane wyniki badań z przeprowadzonego 2013 r. procesu konsultacji na temat potrzeb w kształceniu nauczycieli w Europie. Jednym z ważniejszych celów nie jest wypracowanie standardu nauczyciela uniwersalnego, ale raczej odpowiedź na pytanie, co w świecie dynamicznych zmian czyni nauczyciela Europejczykiem