Balıkçılığın ekosistem üzerindeki etkilerinin azaltılmasında balıkçıların kişisel değerleri, çevre tutumları ve balıkçılık davranışlarının analizi: Ege balıkçılığı örneği

Balıkçılık yönetimindeki başarısızlıklar birçok bölgede balık stoklarını çökme aşamasına getirmiştir. Balıkçı güdüleri ve buna bağlı olarak davranışlarının anlaşılmamasındaki eksiklikler, sürdürülebilir balıkçılığı engelleyen önemli etkenlerden biridir. Balıkçıların kişisel değerleri, tutumları ve bunlara bağlı olarak davranışlarının bilinmesi sürdürülebilir balıkçılık için önem taşımaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, Ege Denizinde faaliyet gösteren küçük ölçekli balıkçıların psikografik özelliklerinin (kişisel değerler, çevresel tutum, sürdürülebilir balıkçılığa yönelik tutum, meslek memnuniyeti) balıkçılık kararları ve davranışları, yani balıkçılığın çevresel etkinliği üzerindeki etkilerini incelemektir. Araştırmanın verileri, araştırmanın amaçlarına uygun olarak hazırlanmış bir yapısal anket formu kullanılarak Edirne, Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın ve Muğla olmak üzere 6 il, 37 ilçe ve 62 balıkçı limanında 278 küçük ölçekli balıkçıyla yüz yüze görüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmada puan durumu analizi, faktör analizi, kümeleme analizi, grid analizi, tobit model, istenen ve istenmeyen çıktı veri zarflama analizi ve parametrik olmayan istatistiksel testlerden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, balıkçıların temel değerlerinin toplumdan saygı görme, ait olma duygusu, başarı ve kişisel tatmin olduğunu göstermiştir. Balıkçıların çevreye yönelik tutumları incelendiğinde; %53.2’sinin korumacı ve %46.8’inin kullanıcı olduğu belirlenmiştir. Sürdürülebilir balıkçılığa yönelik tutumları, balıkçıların %46.8’inin balıkçılık merkezli olduklarını göstermiştir. Balıkçıların %20.1’inin balıkçılık mesleğinden memnun olduğu saptanmıştır. Alternatif balıkçılık geliri, illegal balıkçılık, ıskarta, derinlik, vandallık, çevrenin kirletilmesi, coğrafi alan ve hedef tür olmak üzere balıkçı davranışlarının temelinde yatan sekiz boyut tespit edilmiştir. Araştırma bölgesinde balıkçılığın çevresel etkinlik düzeyi düşüktür. Araştırmada balıkçılar kişisel değerlerine, tutumlarına, meslek memnuniyetlerine göre segmentlere ayrılmış ve farklı balıkçı grupları arasında karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Ayrıca balıkçıların psikografik özellikleri ile çevresel etkinliği arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Çevresel etkinliğin; balıkçıların demografik özellikleri ve avcılık karakteristiklerinin yanı sıra kişisel değerlerinden, çevresel tutumlarından, sürdürülebilir balıkçılığa yönelik tutumlarından, meslek memnuniyetinden ve davranışlarından etkilendiği belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçların, sürdürülebilir balıkçılığın desteklenmesi için kabul edilebilir, daha az maliyetli ve uygulanabilir politika müdahaleleri geliştirmek üzere politika yapıcılara, sivil toplum kuruluşlarına ve araştırmacılara ipuçları sağlayacağı düşünülmektedir.Failures in fisheries management cause fish stocks to collapse in many regions. The lack of understanding of fishers’ motives and consequently, their behavior is one of the critical factors in the failure of sustainable fisheries. Thus, knowing the fishers’ personal values, attitudes and fishing behavior is essential for sustainable fisheries. The main aim of this study is to analyse the effects of the fishers’ psychographic characteristics (personal values, environmental attitude, attitude towards sustainable fishing, occupational satisfaction) and the environmental efficiency of small scale fisheries in the Aegean Sea. Fishers were segmented into groups based on their personal values, attitudes and job satisfaction. Data were collected from a random sample of 278 fishers in 62 fishing ports at along the Aegean coast of Turkey, via face-to-face interviews with a structured questionnaire. The study employed point scale analysis, factor analysis, cluster analysis, Tobit analysis, grid analysis, desirable-undesirable data envelopment analysis and non-parametric statistical tests. The results of the research show that the basic personal values of the fishers are being well respected, sense of belonging, sense of accomplishment and self fulfillment. When the environmental attitudes of fishers were examined, it was determined that 53.2% were preservers and 46.8% were utilizers. 20.1% of the fishers were satisfied with their job. The eight dimensions underlying the fishing behavior have been identified as alternative fishing income, illegal fisheries, discard, depth, vandalism, polluting the enviroment, geographical area and target species. The environmental efficiency level of small-scale fishing activities in the research area is low. The environmental efficiency level of small-scale fishing activities in the research area is low. In the study, fishers were divided into segments according to their personal values, attitudes and job satisfaction and a comparative analysis was conducted among different fisher groups. In addition, the relationships between fishers’ psychographic characteristics and environmental effectiveness were analyzed. In addition to the demographic characteristics and fishing characteristics of the fishers, environmental efficiency was affected by their personal values, environmental attitudes, attitudes towards sustainable fishing, job satisfaction and behavior. The key finding was that psychosocial variables shaped out environmental efficiency. The knowledge generated by the study can provide insight into policymakers, non-governmental organizations and researchers to improve acceptable, less costly and applicable policy interventions for supporting sustainable fisheries