The meaning of the professionalisation of the careers of cultural animators

Animacja społeczno-kulturalna, jako nowatorski sposób organizowania działalności społecznej i kulturalnej, spopularyzowała się w Polsce z początkiem lat 90. XX wieku i stała się jedną z pierwszych (a może nawet jedyną komplementarną do zmian społeczno-politycznych, jakie dokonały się w naszym kraju za sprawą transformacji systemowej) odpowiedzi na dominującą w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej koncepcję scentralizowanego upowszechniania kultury. Innowacyjnością podejścia zafascynowani byli zarówno teoretycy, jak i praktycy działalności społeczno-kulturalnej, czego skutkiem było uruchomienie akademickich kierunków kształcenia w zakresie animacji kultury, zmiana nazewnictwa wielu instytucji zajmujących się działalnością społeczno-kulturalną, jak i organizacja rozlicznych spotkań służących wymianie doświadczeń praktyków czy refleksji teoretyków nad tym nowym zjawiskiem. Wiele rozważań poświęcono także osobie animatora kultury, animatora społeczno-kulturalnego, animatora społecznego. Na wiele sposobów charakteryzowano ten profil zawodowy, przypisując mu określoną wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne. Proces profesjonalizacji animatorów kultury może być różnie interpretowany. Z jednej strony jako zawód związany z pozainstytucjonalną działalnością, opierającą się „wtłoczeniu” w jakieś sztywne ramy działalności społecznej czy kulturalnej, nie powinien podlegać sprofesjonalizowaniu. Z drugiej strony czynni animatorzy „młodego pokolenia” nie chcą godzić się z identyfikowaniem ich działalności zawodowej z amatorstwem i pracą wolontaryjną. Napięcie pomiędzy tymi dwoma podejściami jest widoczne od wielu lat. Obecnie wybrzmiewa jednak coraz silniej za sprawą zmniejszającego się zainteresowania pracą w zawodzie animatora i słabnącym zainteresowaniem młodych ludzi kształceniem na kierunkach związanych z animacją kultury. W obliczu takich procesów ponownie można zadać sobie pytanie o zakres i stopień profesjonalizacji zawodowej animatorów kultury w naszym kraju.Socio-cultural animation, as an innovative means of organising social and cultural activities, became popular in Poland in the beginning of the ‘90s of the 20th Century. It was the first, and probably the only answer (complimentary to the social change occurring due to the transformation) to the dominating in the Polish People’s Republic (PPR) concept of centralised cultural propagation. The innovativeness of the discussed approach influenced both the theory and practice of socio-cultural activity. As a result of them, there are academic curricula in the field of cultural animation, many institutions working on socio-cultural activity changed names, and many events were organised to foster the experience-sharing about this idea among theorists and practitioners. Part of the reflection was also devoted to those who are cultural animators, socio-cultural animators, and social animators. This professional profile was characterised in many ways by assigning it specific knowledge, skills and social competences. The process of professionalising the careers of cultural animators can be interpreted in two different ways. From one point of view, as a profession associated with non-institutional activity, it should not be subject to professionalisation. On the other, active animators of the “young generation” do not want to reconcile with identifying their professional activities with non-professional and volunteer work. The tension between these two approaches has been evident for many years. Currently, it resounds more and more due to the decreasing interest in working as an animator and the weakening interest of young people in education in fields connected to culture animation. This is good time to ask again about the level of professionalisation of cultural animators in Poland