WPŁYW WIELKOŚCI SKALI NA OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI MLEKA KROWIEGO

The issue of profitability of the agricultural production is often discussed within the framework of the problems of agricultural economics. The study showed a diversification in the profitability of the milk production depending on the cow herd’s size and identified the main determinants of positive economic results. The studies were conducted on commodity farms, which have been grouped according to the production scale, the criterion of scale was the number of dairy cows in the herd. Three scale ranges have been identified, i.e. small, medium and large. The data of 2014 and 2017 was used for the analysis. What was examined was the effectiveness of feeding cows in the identified farm groups and the technical and economic efficiency of the milk production. The full costs of the milk production (i.e. economic costs) were assessed and income from management activity was calculated. The results of the analyses show that as the number of cows in the herd increases, their milk yield and the price of milk are increasing. Farms with a large number of cows in the herd incurred the lowest full costs of the milk production, while obtaining the highest income from management activity per 1 cow and per 1 litre of milk. The measure of the milk production’s economic efficiency was the profitability index (revenues-to-economic costs ratio), the highest was recorded for the large-scale milk production, for the small scale this index did not exceed the profitability threshold.Tematyka opłacalności produkcji rolnej jest często poruszana w ramach zagadnień ekonomiki rolnictwa. W opracowaniu pokazano zróżnicowanie opłacalności produkcji mleka w zależności od wielkości stada krów oraz zidentyfikowano główne czynniki determinujące korzystne wyniki ekonomiczne. Badania przeprowadzono w gospodarstwach towarowych, które pogrupowano według skali produkcji, kryterium skali była liczba krów mlecznych w stadzie. Wydzielono trzy przedziały skali, tzn. małą, średnią i dużą. Do analizy wykorzystano dane z 2014 i 2017 roku. Zbadano efektywność żywienia krów w wydzielonych grupach gospodarstw oraz techniczną i ekonomiczną efektywność produkcji mleka. Ocenie poddano pełne koszty produkcji mleka (tj. koszty ekonomiczne) oraz obliczono dochód z działalności z tytułu zarządzania. Wyniki analiz pokazują, że wraz ze wzrostem liczby krów w stadzie zwiększała się ich mleczność i cena mleka. Gospodarstwa charakteryzujące się dużą liczbą krów w stadzie ponosiły najniższe pełne koszty produkcji mleka, a jednocześnie uzyskały najwyższy dochód z tytułu zarządzania liczony na 1 krowę oraz na 1 litr mleka. Miarą oceny ekonomicznej efektywności produkcji mleka był wskaźnik opłacalności (relacja przychodów do kosztów ekonomicznych), najwyższy odnotowano przy produkcji mleka na dużą skalę, przy małej skali wskaźnik ten nie przekroczył progu opłacalności