Przeniesienie i jego użyteczność w psychoterapii w świetle badań empirycznych

Artykuł jest próbą odpowiedzi na dwa pytania: (1) Czy opisane na gruncie psychoanalizy zjawisko przeniesienia znajduje potwierdzenie w badaniach? (2) Jaka jest użyteczność pracy z przeniesieniem w świetle badań? W artykule przedstawiono wątpliwości wobec realności przeniesienia i zasadności jego stosowania. Dokonano przeglądu badań podstawowych z zakresu psychologii społecznego poznania dotyczących przeniesienia oraz badań poświęconych temu zjawisku w psychoterapii, prowadzonej zarówno w podejściu psychodynamicznym, jak i innym niż psychodynamiczne. Badania z pierwszej grupy potwierdzają istnienie zjawiska przeniesienia. Badania z drugiej grupy wskazują na warunki, w których techniki pracy z przeniesieniem okazują się skuteczne. Sformułowano wskazówki dla praktyki psychoterapeutycznej