The child in a parental role – confused family roles. World and Polish reports on parentification

Cel: Celem artykułu, o charakterze przeglądowym, jest wyjaśnienie zjawiska parentyfikacji, jej uwarunkowań i konsekwencji z nią związanych. Parentyfikacja najczęściej określana jest jako odwrócona rola w rodzinie i dotyczy zamiany roli między ro dzicem a dzieckiem. Dochodzi do niej wówczas, gdy rodzic, częściowo lub całkowicie, rezygnuje ze swoich zadań i obowiązków rodzicielskich. Abdykacja rodzica uruchamia proces parentyfikacji, w którym zwykle jedno, najczęściej najstarsze dziecko w rodzi nie, czuje się oddelegowane do przejęcia roli rodzicielskiej, w różnych sferach życia rodzinnego. Świadoma pomoc i obowiązki mogą mieć charakter instrumentalny lub emocjonalny. Dziecko poddane procesowi parentyfikacji może ponosić różnego rodzaju koszty a jego rozwój może być zagrożony. Mimo że wyniki wielu badań światowych i nielicznych polskich wskazują na olbrzymią złożoność i niejednorodność tego zjawiska, to wiele z nich uwidacznia zarówno doraźne, jak i długofalowe konsekwencje wynikające z doświadczania odwrócenia ról w rodzinie. Metody: W artykule zostaną zaprezentowane dane pochodzące z różnych badań zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Wyniki: Przedstawione będą również wnioski z badań własnych, które autorki artykułu prowadzą od kilku lat. Wynika z nich, że parentyfikacja jest procesem złożonym, zróżnicowanym wieloczynnikowo a niekorzystne przeobrażenia, jakim podlega polska rodzina w znaczący sposób potencjalnie generują to zjawisko. Wnioski. Mimo zwiększonego zainteresowania, w ostatnich latach omawianą problematyką, literatura naukowa, zwłaszcza rodzima, jest nadal bardzo skromna, co utrudnia zarówno upowszechnienie, jak i opracowanie konkretnych rozwiązań nastawionych na pomoc i wsparcie rodzinom, w których pojawiło się odwrócenie ról.Aim: This review paper aims to present the phenomenon of parentification, its determinants and outcomes. Parentification is usually defined as a reversal of family roles, when a child assumes the role of a parent and the parent takes on the role of a child. Parentification occurs when a parent partially or entirely abdicates his, or her, parental tasks and duties. The parent’s abdication sets in motion the process of parentification, in which a child, usually the eldest in the family, feels obliged to take on the role of a parent in various spheres of family life. The care and duties rendered by the child can be instrumental, or emotional in character. The parentified child may suffer various costs and his, or her, correct development may be endangered. Although the results of many international, and the few Polish, studies indicate that parentification is a very complex and multi-faceted phenomenon, they often point out both the immediate and long term consequences of the reversal of roles in the family. Methods: This paper reviews information from various studies – quantitative as well as qualitative. Results: The authors present the conclusions drawn from their own studies conducted over several years. They indicate that parentification is a complex phenomenon and that the negative transformation which the Polish family currently undergoes plays a significant role in generating this phenomenon. Conclusion: Despite increased interest in parentification in the recent years, the literature on the subject, particularly in Poland, is fairly limited, which hinders the finding and dissemination of any specific solutions for assisting families in which role reversal takes place