Skuteczność postępowań podatkowych i sankcji z tytułu nieujawniania dochodów do opodatkowania w Polsce

This paper gives an insight into the application of one of the institutions of law adopted nearly twenty years ago by the government to counteract income tax evasion in Poland. The contents of the paper focusses on two main issues. First it enquires into the institution in question - in particular into its design, giving consideration both to the sources of information necessary to detect and disclose income concealment, standards of tax procedures and the legal framework behind them. In the course of this enquiry certain questions are asked and answered in relationship to the purpose, the effects, the sustainability of the regulations, that in its revised structure are in effect since 1st of January 2016, to the existing economic conditions. Secondly it determines the frequency and scope of the application of the procedures and provisions under consideration while taking into account the statistical data from the Ministry of Finance. It examines the results of tax investigations and evaluates their performance by using selected indicators. It also brings to light certain facts about the scale and nature of the phenomenon of income concealment in Poland.Artykuł dotyczy funkcjonowania jednej z instytucji prawa podatkowego powołanej do życia około dwudziestu lat temu przez władze państwowe w celu przeciwdziałania zjawisku uchylania się od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce. Analizie poddano instytucję, o której mowa ‒ w szczególności jej ukształtowanie, z uwzględnieniem zarówno źródeł informacji niezbędnych do wykrycia i ujawnienia zjawiska ukrywania dochodów, jak i standardów procedur podatkowych oraz wdrożonych w związku z nimi ram prawnych. W pracy – po pierwsze – udzielono odpowiedzi na pytania dotyczące celu, skutków i dostosowania regulacji, które w zmienionej formie obowiązują od 1 stycznia 2016 r., do istniejących warunków gospodarczych, po drugie, określono częstotliwość i zakres stosowania analizowanych procedur i przepisów przy uwzględnieniu danych statystycznych Ministerstwa Finansów. Zbadano również wyniki postępowań podatkowych i za pomocą wybranych wskaźników oceniono ich skuteczność, a także wskazano na fakty mogące świadczyć o skali i charakterze nieujawniania dochodów w Polsce