The colors of memory. The symbolic and extrasymbolic meaning of color in the visual culture of cemeteries

Problematyka symbolicznego i poza symbolicznego znaczenia kolorystyki nagrobków powstających na cmentarzach od końca XVIII w. po wiek XX, nie była dotąd przedmiotem szerszej refleksji badawczej. W artykule omówione zostały wybrane przykłady będące m.in. efektem prac dokumentacyjnych na cmentarzach: wileńskiej Rossie, Bajkowa w Kijowie i z terenu Tarnopolszczyzny. Artykuł skupia się na problematyce występowania i symboliki takich kolorów jak: biel, czerń, czerwień, niebieski. Punktem wyjścia jest paryski pomnik nagrobny Napoleona, dzieło nie znajdujące się na cmentarzu, ale będące przykładem budowania znaczenia symbolicznego poprzez kolorystykę. Ukazane zostały również poza symboliczne powody wybierania kolorystyki związane z estetyką, lokalną dostępnością kamieni i ich importem.The issues related to the symbolic and extrasymbolic meaning of the coloring of the tombstones which erected in cemeteries from the end of the 18th century up until the 20th century has never been the subject of broader academic reflection. The article discusses the symbolism of colors such as white, black, red, and blue. The discussion is based on selected examples, resulting from the documentation works in the cemeteries such as the Rasos Cemetery in Vilnius, or cemeteries from the Ternopil region. Napoleon’s tombstone monument in Paris—which is not located in a cemetery, but is an example of building symbolic meaning through coloring—is a starting point in this discussion. Also presented are the extrasymbolic reasons behind a given color selection, related to aesthetics, the local availability of the stones, and their import