A Gloss to Decision V KO 57/20 of the Polish Supreme Court of 3 September 2020

W komentowanym postanowieniu Sąd Najwyższy sformułował tezę, że pojęcie udziału sędziego w sprawie, w rozumieniu przesłanek wyłączenia z art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., oznacza wystąpienie sędziego w sprawie, której rozpoznanie nastąpiło w całości albo choćby w części z udziałem osób wskazanych w art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., tzn. co najmniej rozpoczęło się albo rozpoczęte trwało, ewentualnie nastąpiło podjęcie przez te osoby innych czynności równoznacznych z zajęciem stanowiska w sprawie. Tezy tej nie można zaaprobować. Podzielić natomiast można stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym aplikant adwokacki (radcowski) działający z upoważnienia obrońcy lub pełnomocnika jest także uczestnikiem postępowania, w związku z udziałem którego może mieć zastosowanie wyłączenie sędziego w trybie art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., chociaż występuje on na podstawie instrukcji udzielającego upoważnienia i w granicach jego pierwotnego umocowania. In the decision commented on in this article, the Supreme Court of the Republic of Poland ruled that the concept of a judge’s “participation” in a case, within the meaning of the grounds for exclusion given in Art. 40 § 1 point 3 of the Polish Code of Criminal Procedure, means that the judge sat on the bench hearing a case which was considered, in whole or at least in part with the participation of persons specified in Article 40 § 1 point 3 of the Code of Criminal Procedure, i.e. a case in which proceedings at least commenced or were in progress, or in which these persons undertook actions tantamount to taking a position on the case. I fnd this statement inadmissible. However, I concur with the Supreme Court’s ruling that a trainee legal adviser (aplikant adwokacki, aplikant radcowski) acting under the authority of a defence lawyer or representative is also a participant in the proceedings, and hence the exemption of a judge may apply pursuant to Article 40 § 1 point 3 of the Code of Criminal Procedure, even though the trainee appeared on the grounds of the authorisation issued by the defence lawyer and within the bounds of the authorisation