The Meaning and Function of the Rule of Law in the EU System

Zasada Rule of Law należy do zasadniczych wartości ustrojowych, ujętych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Została ona rozwinięta w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE i skonkretyzowana w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 16 grudnia 2020 r. Rozporządzenie wzmacnia kompetencje Komisji Europejskiej i jej autonomiczną funkcję jako strażniczki przestrzegania zasady Rule of Law przez państwa członkowskie. Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie genezy państwa prawa w prawie pierwotnym UE oraz egzegeza Rozporządzenia w sprawie ogólnego systemu warunkowości ze zwróceniem uwagi na ustrojową konkretyzację zasady państwa prawa, normatywne ujęcie oraz ograniczenia systemowe związane z jego stosowaniem. Jako hipotezę badawczą przyjęto, że rozwój i konkretyzacja zasady państwa prawnego w prawie pierwotnym oraz jego normatywny wyraz w prawie pochodnym stanowią ważny krok w umocnieniu ustrojowych podstaw funkcjonowania UE połączony z możliwością wymuszenia przez KE przestrzegania zasady państwa prawa/praworządności przez państwa członkowskie.The principle of the Rule of Law is one of the fundamental systemic values included in Art. 2 of the Treaty on European Union. It was developed in the jurisprudence of the EU Court of Justice and specified in detail in the Regulation of the European Parliament and the EU Council of 16 December 2020. The regulation strengthens the competences of the European Commission and its autonomous function as the guardian of compliance by the Member States with the Rule of Law. This study analyses of the genesis of the Rule of Law in primary EU law together with the exegesis of the Regulation on the general regime of conditionality, paying attention to the systemic realization of the Rule of Law, the normative approach related to it and systemic limitations to its application. It was assumed, as a research hypothesis, that the development and realization of the Rule of Law in primary law, as well as its normative expression in secondary law, constitute an important step in strengthening the systemic foundations of the EU’s functioning combined with the possibility of enforcing compliance by the European Commission with the Rule of Law by the Member States