A new occupational and environmental hazard – nanoplastic

Problemy wynikające z gromadzenia się w środowisku plastikowych odpadów stały się globalne. Apele o zaprzestanie wykorzystywania jednorazowych słomek do napojów czy plastikowych sztućców nie pojawiły się bez powodu – rocznie produkuje się 320 mln ton wyrobów plastikowych, z których 40% to przedmioty jednorazowego użytku. Coraz więcej państw i prywatnych przedsiębiorstw rezygnuje z przedmiotów plastikowych na rzecz ich biodegradowalnych zamienników, np. tekturowych słomek do napojów. W środowisku plastikowe odpady podlegają wielu oddziaływaniom fizykochemicznym oraz biodegradacji, w której biorą udział bakterie. Bytując na odpadach syntetycznych, powodują zmniejszenie ich rozmiarów i zwiększają ich dyspersję w środowisku. Małe, niewidoczne gołym okiem cząstki plastiku noszą nazwę nanoplastiku. Nanoplastik nie jest obojętny dla organizmów żywych. Z uwagi na swoje rozmiary jest pobierany wraz z pokarmem przez zwierzęta i przekazywany w łańcuchu troficznym. Zdolność nanoplastiku do przenikania barier organizmu indukuje efekty biologiczne o rozmaitych skutkach. Wiele ośrodków prowadzi badania na temat nanoplastiku, jednak ich wyniki wciąż stanowią ułamek danych potrzebnych do jednoznacznego wnioskowania o jego wpływie na organizmy żywe. Brakuje także danych dotyczących bezpośredniego narażenia na zanieczyszczenie nanoplastikiem w miejscach pracy, szkołach i miejscach użyteczności publicznej, norm opisujących dopuszczalne stężenie nanoplastiku w produktach spożywczych i wodzie pitnej oraz badań in vitro na nanocząstkach innych niż polistyrenu. Uzupełnienie dostępnych danych pozwoli obiektywnie ocenić zagrożenia płynące ze strony ekspozycji organizmów na nanoplastik. Med. Pr. 2020;71(6):743–756Problems arising from the accumulation of plastic waste in the environment have become global. Appeals to stop the usage of disposable drinking straws or plastic cutlery did not come out without reason – 320 million tons of plastic products are produced annually, of which 40% are disposable items. More and more countries and private enterprises are giving up these types of items in favor of their biodegradable substitutes, e.g., cardboard drinking straws. Plastic waste in the environment is subject to a number of physicochemical interactions and biodegradation in which bacteria are involved. By using synthetic waste, they reduce the size of plastic garbage while increasing its dispersion in the environment. Small plastic particles, invisible to the naked eye, are called nanoplastic. Nanoplastic is not inert to living organisms. Due to its size, it is taken up with food by animals and passed on in the trophic chain. The ability to penetrate the body’s barriers through nanoplastic leads to the induction of biological effects with various outcomes. Research studies on the interaction of nanoplastic with living organisms are carried out in many laboratories; however, their number is still a drop in the ocean of the data needed to draw clear-cut conclusions about the impact of nanoplastic on living organisms. There is also no data on the direct exposure to nanoplastic contamination at workplaces, schools and public utilities, standards describing the acceptable concentration of nanoplastic in food products and drinking water, and in vitro tests on nanoparticles other than polystyrene nanoparticles. Complementing the existing data will allow assessing the risks arising from the exposure of organisms to nanoplastic. Med Pr. 2020;71(6):743–5