Charakterystyka oraz występowanie koronawirusów u ludzi i zwierząt

Coronaviruses occurring in humans and animals are adiverse group of pathogens, characterized by high variability and tropism. The most serious animal diseases caused by coronaviruses include equine coronavirus disease (E-CoV), canine coronavirus disease (C-CoV), rabbit enteric coronavirus disease (Rb-CoV), infectious bronchitis in poultry (IB-CoV), epizootic catarrhal enteritis in ferrets, in pigs: transmissible gastroenteritis coronavirus disease (TGE), human enteric coronavirus disease (HE-CoV), and porcine epidemic diarrhea (PED), in cattle (BoCoV): neonatal calf diarrhea, respiratory tract infections, winter dysentery in cattle, in cats: feline enteric coronavirus disease (FE-CoV) and feline infectious peritonitis (FIP-CoV). To date, three major epidemics causing severe respiratory diseases in humans (SARS-CoV-1, MERS-CoV, SARS-CoV-2) have been reported. Due to the high morbidity and mortality rate, coronavirusinduced diseases in animals result in serious economic losses. The current human COVID-19 pandemic demonstrates the need for action to modernize and improve diagnostics in this area, but also to develop innovative immunoprophylactic and therapeutic methods.Koronawirusy występujące u ludzi i zwierząt są bardzo zróżnicowaną grupą patogenów, charakteryzujących się dużą zmiennością i tropizmem. Do najgroźniejszych chorób zwierzęcych, wywoływanych przez koronawirusy, zalicza się koronawirozę koni (E-CoV), koronawirozę psów (C-CoV), koronawirozę przewodu pokarmowego królików (Rb-CoV), zakaźne zapalenie oskrzeli u kur (IB-CoV), epizootyczne nieżytowe zapalenie jelit u fretek, u świń: koronawirusowe zapalenie żołądka i jelit (TGE), chorobę wymiotną i wyniszczającą (HE-CoV), a także epidemiczną biegunkę (PED), u bydła (Bo-CoV): biegunki nowonarodzonych cieląt, nieżyt dróg oddechowych, zimową dyzenterię bydła mlecznego, ukotów: koronawirusowe zapalenie jelit (FE-CoV) i zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP-CoV). Do chwili obecnej odnotowano trzy wielkie epidemie powodujące u ludzi ciężkie choroby układu oddechowego (SARS-CoV-1, MERS-CoV, SARS-CoV-2). Z uwagi na wysoki współczynnik zachorowalności i śmiertelności, choroby wywoływane przez koronawirusy u zwierząt prowadzą do poważnych strat na tle gospodarczym. Obecna pandemia COVID-19 u ludzi wskazuje na konieczność podjęcia działań zmierzających do zmodernizowania i udoskonalenia diagnostyki w tym zakresie, ale również do opracowania innowacyjnych metod immunoprofilaktycznych i leczniczych