Sustainable social work : a cultural historical perspective on frontline social work

Duurzaam sociaal werk; een cultuur-historisch perspectief op de vorming en organisatie van eerstelijns sociaal werk Het is moeilijk om duurzaam sociaal werk te bediscussiëren zonder de ‘verscherping van de contradicties’, een Marxistisch idee, mee in te brengen. Tal van sociaal werk auteurs koppelen duurzaamheid aan een kritiek op het kapitalisme. Maar dat kapitalisme blijkt steeds opnieuw leniger dan verhoopt. Contradicties verscherpen zich wel maar lossen zich in zekere mate ook weer op (Michielsen, 1961). Ook sociaal werk deint mee op de golven van een kapitalistische samenleving. Het slaagt er in een aantal gevallen wel in een werkbare kritiek op te leveren; in grote mate is sociaal werk afhankelijk van hoe contradicties zich uiten en welke beheersmatige oplossingen gevonden worden. Sociaal werk vraagstukken worden bijvoorbeeld gauw versmald tot vraagstukken van vraag en aanbod (Piessens, 2007). Als we deze redenering doortrekken naar hoe de organisatie van sociaal werk praktijken zich ontwikkelen zien we een gelijkaardig proces van het botsen op contradicties en het zoeken naar oplossingen. Tot deze opnieuw onhoudbaar worden. De vraag is hoe deze ‘dynamiek van ontwikkeling’ zich manifesteert in sociaal werk praktijken. In deze bijdrage ligt de focus op een cultuur-historische analyse van deze dynamiek in sociaal werk praktijken op de eerste lijn. Deze praktijken profileren zich als laagdrempelig en toegankelijk, botsen op verschillende contradicties, maar geven er uiteindelijk ook mee vorm aan. Nieuwe of ‘innovatieve’ werk- en organisatievormen volgen elkaar snel op. De coronapandemie biedt opening pertinente vragen te stellen bij de rol en positie van sociaal werk in die dynamiek van ontwikkelingen. Hoewel er aanwijzingen zijn voor een radicalisering van de sociale agenda, zit er ook veel continuïteit in het sociaal werk discours