Czy nacjonalizm może być wartością? O nacjonalizmie w słownikach i współczesnej publicystyce

This sketch is devoted to the concept of nationalism and its semantic profiling in dictionaries and contemporary Polish journalism. In lexicographic definitions, nationalism is treated as a neutral or negatively marked term. Only one – a political dictionary from the twenties of the twentieth century − treats it as a positively marked concept. However its author was an activist from the National Democratic Party. In the newest Polish journalism, nationalism is mainly an anti-value. Such semantic components as hostility and aggression to strangers, spreading fear, referencing the totalitarian regime, and faking other social attitudes are mentioned. Neutral uses of the nationalism lexeme are rare, and treating it as a value based on love of the motherland is too incidental to be considered a clear trend in public discourse.Tekst został poświęcony pojęciu nacjonalizmu oraz jego semantycznemu profilowaniu w słownikach i najnowszej publicystyce. Leksykografowie definiują nacjonalizm jako termin neutralny lub wartościujący ujemnie. Eksplikacja zawierająca pozytywną ocenę pojawia się wyłącznie w słowniku politologicznym z okresu międzywojennego, którego autor był działaczem endeckim. We współczesnych tygodnikach opinii dominuje traktowanie nacjonalizmu jako antywartości – publicyści przypisują mu takie cechy jak wrogość i agresja w stosunku do przedstawicieli innych narodów, posługiwanie się strachem, bliski związek z totalitaryzmem oraz nieuczciwe podszywanie się pod inne postawy społeczne. Użycia neutralne leksemu nacjonalizm są znacznie rzadsze, z kolei traktowanie pojęcia jako pozytywnej wartości opartej na miłości do ojczyzny zbyt incydentalne, by można je uznać za wyraźną tendencję w dyskursie publicznym