Non Toksik Gravür Teknikleri Ve Yaygınlaştırılması

Günümüzde tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kullanılan geleneksel baskı resim tekniklerinin ve malzemelerinin sağlığı tehdit eden zararlı etkilerinin olduğu yapılan araştırmalarda ispatlanmıştır. Bu etkiler arasında, baş ağrısı, cilt ve solunum yolu rahatsızlıkları, göz problemleri, ülser v. b gibi rahatsızlıklara neden olduğu, ileri düzeylerde bu zararlı etkenlere maruz kalma ile kansere neden olduğu bilinmektedir. Türkiye’ye bakıldığında; sanatçıların sağlık ve güvenlik konusunu göz ardı ettikleri ve önemsemedikleri dikkat çeker. Bu konuda bilimsel araştırmaların da yapılmadığı gözlenmektedir. Ülkemizde Güzel Sanatlar Fakülteleri ve Güzel Sanatlar Liseleri başta olmak üzere, birçok sanatçı ve kuruluşlar atölyelerinde, baskı resminde geleneksel yöntemler ve malzeme olarak da, asfalt verniği, tiner, terebentin, nitrik asit v. b gibi toksik malzemeler kullanmaktadır. Gençlerimiz çok erken yaşlarda, (eğitim sürecinde olmaması gereken) zararlı ve kanserojen maddelerle karşı karşıya gelmektedir. Yüksek baskı teknikleri ve kimyasal işlem gerektirmeyen çukur baskı tekniklerinde sadece su bazlı baskıresim mürekkebi kullanarak zehirsiz ve solunduğunda rahatsız etmeyen atölye ortamının oluşturulabileceği görülmüştür. Kimyasal işlem gerektiren çukur baskı tekniklerinde ise araştırmalar yapılmış ve Türkiye şartlarında özellikle plakanın yüzeyini aşındırmadan korumak için kullanılacak alternatif malzemeler aranmış ve denenmiştir. Bu denemelerin bazılarında başarılı sonuç alınamamış, bazılarında da iyi sonuçlar elde edilmiştir. Çinko kalıbı aşındırmak için geleneksel gravürde kullanılan seyreltilmiş nitrik asit yerine tuz sülfat aşındırıcı, bakır kalıp içinde Edinburg aşındırıcı kullanılarak başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Leke baskı (Aquatinta)tekniğinde toksik olmayan gravürde kullanılan mürekkep yerine reçine kullanılmıştır. Araştırılan ve öğrenilen teknikler, Üniversitemiz Resim Bölümü de kurulan Gravür Atölyesinde uygulanmış, yurtdışından alınması planlanan bazı toksik olmayan malzemeler alınamadığı için, şartlara uygun çözümler geliştirilmiştir. Uygulamalar sırasında geleneksel gravür teknikleri de zararlı etkenlerinin en aza indirgenerek kısmen kullanılmıştır.Traditional printmaking techniques and materials used in Turkey have been proven in studies, as it was proven in the entire world that they have harmful effects on human health. It is known that some of these effects, as headache, skin, and respiratory tract disorders, eye problems, ulcers etc. cause discomfort even cancer. According to conventional methods in other counties new techniques are being developed more harmless substance. Analysing the work in Turkey artist ignore healthy methods. On this subject Concern this subject scientific researchers are not done. In our country, especially on Faculty of Fine Arts and High School of Fine Arts, a lot of artists use in their studios traditional methods and materials, as asphalt varnish, paint thinner, turpentine, uses toxic materials such as nitric acid and so on. Young generation of students is faced with harmful and carcinogenic substances which should not be in the educational process. In other countries this project was analysed. It was analysed non-toxically methods and substances. For high-pressure techniques and other printing techniques just using water-based ink prints it is useful to use non-toxic methods. There are many chemical processes researches made in printing techniques. In Turkey there are alternative materials tested for use in maintaining etching the surface of the plate. Some of these experiences were not been successfully, but some of them were. To etching the plate of zinc instead of using traditional methods with nitric acid, it was used sulphate salt mordant; Successful results were obtained using mordant Edinburg. For the technique of aquatint instead of an inks used in gravure we used non-toxic substance recin. The techniques were researched and learned in the engraving studio of our university on painting department. Instead of the non-toxically substances that we could not bring from another countries we found new methods. During the experience of the traditional engraving techniques we tried to minimize the harmful effects