The Extractıon And Evaluatıon Of Hadıths In The Commentary Of Al-Mâturidî Tıtled Ta'vîlatu'l-Quran – Example Surah Al-Baqara (1 To 210 Verses)

İslam dünyasında kelâmcı ve müfessir kimliğiyle ön plana çıkmış olmasına rağmen fıkıh ve usûl gibi İslamî ilimlerde de derin tahsili bulunan İmam Mâtürîdî, çok yönlü ilmî kişiliği ile bilinmektedir. Bu ilmî kişiliğin bir sonucu olarak o, Kur'ân'ın baştan sona tefsir (te'vîl) edildiği Te'vîlâtü'l-Kur'ân adlı eseri telif etmiştir. Dirayet türü tefsir eseri olması ile birlikte, âyetleri te'vîl ederken hadis rivayetlerini de kullanmayı ihmal etmemiştir. Bu sebeple eser, onun hadisçiliğini saptamada önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada İmam Mâtürîdî'nin hayatı, ilmi kişiliği, eserleri ve de onun hadis anlayışına dair bilgiler verdikten sonra, hemen her konuda âyet içeren Bakara sûresinin te'vîlinde yer vermiş olduğu 125 adet rivayetin tahrîc ve değerlendirmesinde bulunarak, bu rivayetler hakkında bir sıhhat değerlendirmesinde bulunmaya çalıştık. Bakara sûresini (1 ila 210. Âyetler) te'vîl ederken kullanmış olduğu 125 rivayetin sadece 1 (% 1,24) tanesi hiçbir kaynakta tespit edilemezken, bu rivayetlerin 102'si (% 72,72) sahih, 4'ü (% 4,96) hasen, 17'si (% 21,08) zayıf ve 1 (% 1,24) tanesi de asılsız olarak tespit edilmiştir. Ayrıca kullanmış olduğu 125 rivayetin 84'ü (% 49,16) Kutub-i Tis'a'da, 19'u da (% 23,56) Kutub-i Tis'a dışındaki kaynaklarda yer alırken, 21 (% 26,04) tanesi ise rivayet ağırlıklı tefsir kitaplarında yerini almıştır.Although he stands out with his mutakallim identity in the Islamic world; Imam Maturidi, who received a deep education in Islamic sciences such as tafsir, fiqh and methodology, is known for his versatile scientific personality. As a result of this scientific personality, he wrote the work called Te'vîlâtü'l-Kur'an, in which the Qur'an is interpreted from beginning to end. Although it is a work of tafsir of the type of acumen, it did not neglect to use hadith narrations while explaining the verses. For this reason, the work has an important place in determining his hadithism. In this study, information about Imam Maturidi's life, scientific personality, works and his understanding of hadith are given. We tried to make a sound assessment of these narrations by evaluating 125 narrations that he included in the interpretation of Surah Al-Baqara, where there are verses on almost every subject. While only 1 (1,24 %) of the 125 narrations used by Imam Maturidi's while interpreting Surah Baqara (1 to 210 verses) couldn't be identified in any source, 102 (72,72 %) of these narrations were found to be sound, 4 (4,96 %) of them good, 17 (21,08 %) of them weak and 1 (1,24 %) of them unfounded. In addition, 84 of the 125 narrations he used are in the book Kutub-i Tis'a, 19 of them are in the sources other than the book Kutub-i Tis'a, and 21 of them have taken their places in the narration-based tafsir books