Toplumsal Kalkınma Amaçlı Yüksek Din Öğretimi: İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun Yazılarından Hareketle Türk Düşüncesi Dergisinde Toplum, Din ve Dil İlişkisi

Cumhuriyet tarihi boyunca, özellikle de erken çok partili dönemde, yaşanan siyasi ve entelektüel dönüşümler, yüksek din öğretiminin amaçlarının da önemli ölçüde değişmesine neden olmuştur. Söz konusu değişimin önemli bir kesitini yansıtmayı amaçlayan bu makalede Peyami Safa’nın önderliğinde 1953-1960 yılları arasında süren, yayın hayatı boyunca dönemin tartışmalarını canlı bir şekilde yansıtan Türk Düşüncesi dergisi incelenmiştir. Dergi, din eğitiminin yeniden canlanışına sahne olan bu dönemde yüksek din öğretiminin amaçlarına toplumsal kalkınma odaklı bir bakış açısı sunan ilgi çekici bir kaynaktır. Yapılan tematik analiz doğrultusunda dergide yüksek din öğretiminin amaçlarına yönelik; doğru dinî bilginin üretilmesi, toplumun aydınlatılması ve Kur’an’ın Türkçeye çevirisi şeklinde üç temel temanın ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Dergi yazarları arasında özellikle Baltacıoğlu tarafından öne çıkarılan bu temalar; yüksek din öğretiminin amaçlarının toplumsal kalkınma ekseninde yeniden tanımlandığını göstermektedir. İlahiyat fakültesi, kutsal metnin Türkçeye çevrilmesini sağlayarak toplumu oluşturan temel kurumlar arasında bulunan dinî kalkınmanın ve toplumsal kalkınmanın gerçekleştirilmesinde başat rol üstlenmektedir