Total Abdominal Histerektomi Geçiren 10 Olguda Erektör Spina Plan Bloğu (ESPB)

Amaç: Son yıllarda, postoperatif ağrı tedavisi için daha az invazif teknikler kullanılmaya başlanmıştır. Yakın zamanda, ilk defa Forero ve ark.’larının1 tanımladığı Erektör Spina Plan (ESP) bloğunun etkin analjezi sağladığını gösteren olgu sunumları bildirilmiştir.2,3 Çalışmamızda, bilateral ESP bloğu uyguladığımız total abdominal histerektomi (TAH) geçiren 10 olgunun postoperatif ağrı ile ilgili sonuçlarını paylaşmayı amaçladık. Yöntem: TAH yapılan ASA I-II risk grubunda, yaşları 44±6.8 yıl, boy 162.9±5.2 cm, vücut kitle indeksi 32.25 ± 6.34 Kg/m 2 olan standart genel anestezi uygulanan 10 olguya ameliyatın sonunda, hastalar lateral pozisyonda iken ultrasound eşliğinde, T9 düzeyinde 22 G 100 mm blok iğnesi kullanılarak, erektor spina kasının altına 15 ml, % 0.25 bupivakain enjekte edildi. İşlem, aynı yöntem ve ilaç ile diğer tarafta da gerçekleştirildi. Hastaların ağrı şiddeti, postoperatif 0, 2, 4, 6, 8, 12, 24. saatlerde SDÖ (Sayısal Derecelendirme Ölçeği; 0: ağrı yok, 10: en şiddetli ağrı) ile değerlendirildi. Ayrıca, 4 kadavra üzerinde aynı yöntemle, metilen mavisi vererek, ESP bloğu uyguladık. Bulgular: Derlenmede, 15. dakikada pinprick testiyle kutanöz duysal kaybın T7-L1 dermatomlar arasında olduğu saptandı. Hastaların SDÖ değerleri (Ort±SS) ilk 6 saatlik dönemde 3.2±1.06, 6-12 saatlik dönemde 1.3±0.98, 12-24 saatlik dönemde 0.4±0.5 idi. Hastalar, postoperatif 3. saatte mobilizeydi ve ek analjezik ihtiyaçları olmadı. ESP blok sonrası herhangi bir yan etki görülmedi. Yapılan kadavra çalışmasında, metilen mavisinin, giriş yeri olan T9 seviyesindeki ganglion spinaleyi boyadığı; kraniyal yönde uzanarak T7 seviyesinde gangliyon spinaleye ulaştığı görüldü. T9 ve altında ise kaudal yönde T12 seviyesindeki ganglion spinaleye kadar inip boyadığı saptandı. Ayrıca, metilen mavisinin T9 giriş seviyesinde, foramen intervertebralisten içeriye kanalis vertebralise uzandığı; T9 seviyesindeki radix posterior boyunca medulla spinalisi saran dura mater spinalisin üzerini boyadığı görüldü (spatium epidurale). Kanalis vertebralis içinde dura mater spinalisin kısmi olarak boyandığı bölüm diseke edildiğinde, metilen mavisinin dura mater spinalisin alt kısmına da geçerek, burada bulunan araknoid mater spinalisde de az bir boyanmaya sebep olduğu görüldü (spatium subdurale), (Şekil 1). Bu sonuç, klinik verilerimizle uyumlu idi. Sonuç: TAH yapılan 10 olguda ESP bloğu ile etkin postoperatif analjezi sağlandı. Yaptığımız kadaverik çalışmada torako-lumbar spina boyunca uzanan erektör spina kasının derine verilen metilen mavisinin kranyo-kaudal yönde yayılarak birçok dermatomu kapsayacak şekilde nöral yapıları boyaması, bu klinik sonucu açıklamaktadır. Referans: Forero M, Adhikary SD, Lopez H, Tsui C, Chin KJ. “The erector spinae plane block: A novel analgesic technique in thoracic neuropathic pain.” Reg Anesth Pain Med 2016;41:621-7. Chin KJ, Adhikary S, Sarwani N, Forero M. The analgesic efficacy of pre-operative bilateral erector spinae plane (ESP) blocks in patients having ventral hernia repair. Anesthesia 2017;72:452-460. Chin KJ, Malhas L, Perlas A. The erector spinae plane block provides visceral abdominal analgesia in bariatric surgery. Reg Anesth Pain Med 2017; 42, 113-183