Hin ýmsu hlutverk heyrðu: Rannsókn á orðræðuögninni í íslenskum samtölum

Orðræðuagnir vísa hvorki til hluta né lýsa atburðum en eru þrátt fyrir það mikilvægar fyrir samskipti fólks. Þær geta m.a. gefið vísbendingar um viðhorf mælanda eða tengingu segðar við fyrra umræðuefni. Viðfangsefni þessarar ritgerðar er orðræðuögnin heyrðu og hlutverk hennar í íslenskum samræðum. Notaðar voru aðferðir samtalsgreiningar og samskiptamálfræði við greiningu á heyrðu. Fjórir hlaðvarpsþættir voru lagðir til grunns þessarar rannsóknar og í þeim fundust 22 tilvik af heyrðu, en auk hlaðvarpsþáttanna fjögurra voru níu dæmi um þessa sömu ögn úr samtalsorðabók til skoðunar svo dæmin urðu alls 31. Niðurstöður sýna að orðræðuögnin heyrðu hefur að minnsta kosti fimm hlutverk í samræðum og svipar að sumu leyti til tveggja agna í ensku, well og be like, en þó sérstak-lega well. Í ljós kom að hægt er að skipta hlutverkum heyrðu í eftirfarandi fimm flokka: (1) breyting á umræðuefni, (2) upphaf á beinni ræðu, (3) lengri frásögn, (4) viðvörun um óvænt svar og (5) „ég líka“ sem voru tilvik þar sem mælandi samsinnti fyrri orðum við-mælanda. Eitt dæmi stóð eftir óflokkað að svo stöddu. Niðurstöður gefa hugmynd um hvaða hlutverki orðræðuögnin gegnir í íslensku en gefur þó ekki heildarsýn yfir alla notkun agnarinnar en til þess þyrfti að gera mun stærri rannsókn