Zmiany demograficzne w krajach Bałkanów Zachodnich – analiza porównawcza z Unią Europejską

The study analyses the demographic changes in five countries of the Western Balkans – Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, North Macedonia, and Serbia – which are associated with and are potential candidates for European Union (EU) member states. Due to a lack of data, Kosovo was excluded. The research was based on selected measures, both static and dynamic. The analysis was conducted against the background of the indicators presented for the EU, with the longest time sample covering the years 1960–2020. The study presents the scope of demographic changes and the advancement of the population ageing of these countries using selected static measures and showing their dynamics. The methods used are based on data analysis and cluster analysis. The results point to the advancement of demographic changes and ageing in the region. The comparison of calculated measures indicates that the demographic structure in the region has shifted towards “old”, with the share of people aged 65 and over higher than 14% in 2020. The most advanced stages concern Bosnia and Herzegovina, where the transformation from a “young” demographic structure to an “old” was very dynamic and deep.Celem podjętego badania jest przedstawienie wyników analizy dotyczącej zmian demograficznych w pięciu krajach Bałkanów Zachodnich, będących tzw. krajami stowarzyszonymi i potencjalnymi kandydatami do członkostwa w Unii Europejskiej. Badania oparto na wybranych miernikach zmian demograficznych, zarówno statycznych, jak i dynamicznych. Analizy te zaprezentowano na tle wskaźników dla Unii Europejskiej, przy czym najdłuższa próba czasowa obejmowała lata 1960–2020. Ze względu na brak większości danych dla Kosowa, w badaniu uwzględniono pięć z sześciu krajów regionu: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Macedonię Północną oraz Serbię. W opracowaniu przedstawiono zakres zmian demograficznych i stopień zaawansowania starzenia się ludności tych krajów, posługując się wybranymi miarami statycznymi i ukazując ich dynamikę. Uzyskane wyniki podkreślają zaawansowanie zmian demograficznych i starzenia się ludności w regionie. Porównanie mierników wskazuje na szybką transformację struktury demograficznej w regionie w kierunku „starzejącej się” ze wskaźnikiem udziału osób w wieku 65 i więcej w populacji ogółem przekraczającym 14% w 2020 roku. Najbardziej zaawansowane procesy dotyczyły Bośni i Hercegowiny, gdzie transformacja od „młodej” struktury demograficznej do „starej” była bardzo dynamiczna i głęboka