Citizen's pension in the face of the challenges of the Polish pension system

Głównym celem niniejszej pracy jest analiza koncepcji emerytury obywatelskiej jako potencjalnej nowej podstawy polskiego systemu emerytalnego. Wyodrębnione zostały trzy główne kryteria determinujące poprawne działanie systemu, względem których poczyniono ocenę zarówno obecnie funkcjonującego systemu emerytalnego w Polsce, jak i nowego hipotetycznego systemu opartego na emeryturze obywatelskiej. Są to odpowiednio: stabilność finansowa, równość oraz dywersyfikacja ryzyka (demograficznego, finansowego). Z przeprowadzanych badań wynika, że nowy potencjalny system wypada korzystniej w porównaniu do obecnego. Stosując metodę studium przypadku wykazano, iż implementacja emerytury obywatelskiej w długim okresie mogłaby poprawić sytuację ekonomiczną systemu. Proponowana reforma byłaby też odpowiedzią na wyzwania społeczne stojące przed nowym systemem emerytalnym, choć wprowadzone zmiany najprawdopodobniej wiązałyby się ze sprzeciwem niektórych grup społecznych. Po przeprowadzeniu badań i przedstawieniu wniosków sformułowane zostały rekomendacje dotyczące implementacji emerytury obywatelskiej do polskiego systemu emerytalnego. Ogólna ocena omawianej koncepcji jest pozytywna. Uważa się, iż jest to jedna z propozycji reform, która powinna być brana pod uwagę w debacie publicznej i rozważana przez ekspertów w kontekście zwalczenia mankamentów obecnego systemu emerytalnego.The main purpose of this paper is to analyse the concept of citizen's pension as a potential new base for the Polish pension system. Three main criteria determining the correct operation of the system have been distinguished, in regards to which the assessment was made of both the currently functioning pension system in Poland and the new hypothetical system based on the citizen's pension. These are respectively: financial stability, equality and risk diversification (demographic, financial). The conducted research shows that the new potential system fares more favourably than the current one. Using the case study method, it was shown that the implementation of the ciziten's pension could improve the economic situation of the system in the long term. The proposed reform would also be a response to the social challenges facing the new pension system, although the changes introduced would most likely be opposed by some social groups. After conducting the research and presenting conclusions, recommendations were formulated regarding the implementation of the citizen's pension into the Polish pension system. The overall assessment of the discussed concept is positive. It is believed that this is one of the reform proposals that should be taken into account in the public debate and considered by experts in the context of overcoming the drawbacks of the current pension system