Legal conditions of bees in environmental law (with particular emphasis on civil liability for poisoning honeybees with plant protection products)

Tematem niniejszej pracy magisterskiej jest problematyka prawna pszczół w prawie ochrony środowiska. Celem pracy jest omówienie statusu prawnego pszczół miodnych i dziko żyjących oraz wskazanie roli i znaczenia owadów zapylających dla środowiska i różnorodności biologicznej na podstawie obecnie obowiązujących aktów prawnych, tj. ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o ochronie zwierząt, ustawy o ochronie przyrody i ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich - jako przepisów szczególnych. W pracy szczegółowo omawiana jest kwestia odpowiedzialności cywilnej za wytrucie pszczół miodnych środkami ochrony roślin, która jest realizowana na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny, do którego odesłanie zawarte jest w treści art. 322 ustawy - Prawo ochrony środowiska. Praca ta koncentruje się na deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na art. 415 k.c. i art. 435 §1 k.c. i zawiera omówienie zagadnień takich jak: zasada winy i ryzyka, źródło szkody, przesłanka bezprawności w orzecznictwie sądowym czy sposoby naprawienia szkody. Dodatkowym celem jest zatem zbadanie czy przepisy Kodeksu cywilnego są jedyną podstawą odpowiedzialności cywilnej za tytułowe wytrucie. W tym kontekście w pracy zawarte jest omówienie art. 323 ustawy Prawo ochrony środowiska. Oddzielnie poruszona jest kwestia interpretacji pojęcia "szkody spowodowanej oddziaływaniem na środowisko" i "środowiska jako dobra wspólnego" oraz rozważane jest czy stosowanie środków ochrony roślin jest oddziaływaniem na środowisko w rozumieniu ustawy - Prawo ochrony środowiska. Omówiono także wybrane akty prawne z tej tematyki, takie jak: ustawa o środkach ochrony roślin, rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady wraz z oceną skuteczności przepisów ochronnych w nich zawartych. Dodatkowo omówiono instytucję czasowego odstępstwa od zakazu wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, powołując przykład jej praktycznego zastosowania przez polskiego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2018 r., co miało szkodliwy skutek dla populacji pszczoły miodnej w Polsce.The subject of this M.A. thesis is the legal issue of bees in environmental law. The aim of the thesis is to discuss the legal status of honey bees and wild bees and to indicate the role and importance of pollinating insects for the environment and biodiversity on the basis of currently binding legal acts, i.e. the Environmental Protection Law, the Animal Protection Law, the Nature Protection Law and the Law on the Organisation of Breeding and Reproduction of Farm Animals - as specific provisions. The work discusses in detail the issue of civil liability for poisoning honeybees with plant protection products, which is carried out on the basis of the provisions of the Civil Code of 23 April 1964, to which reference is made in the Article 322 of the Environmental Protection Law. This work focuses on the tort (civil wrongs) liability for damages based on Article 415 of the Civil Code and Article 435 §1 of the Civil Code and includes a discussion of issues such as: the principle of fault and risk, the source of damage, the premise of unlawfulness in the court jurisprudence, and methods of compensation. Therefore, an additional aim is to examine whether the provisions of the Civil Code are the only basis for civil liability for the title poisoning. In this context, the paper includes a discussion of Article 323 of the Environmental Protection Law. Separately, the issue of interpretation of the notion of "damage caused by impact on the environment" and "environment as a common good" is addressed, and it is considered whether the use of plant protection products is an impact on the environment within the meaning of the Environmental Protection Law. Selected legal acts on the subject, such as the Act on Plant Protection Products, the Regulation of the Minister of Agriculture and Rural Development of 31 March 2014 on the conditions for the use of plant protection products and the Regulation of the European Parliament and of the Council (EC) No 1107/2009 of 21 October 2009 concerning the placing of plant protection products on the market and repealing Council Directives are also discussed, together with an assessment of the effectiveness of the protective provisions contained therein. In addition, the institution of temporary derogation from the ban on marketing plant protection products was discussed, citing an example of its practical application by the Polish Minister of Agriculture and Rural Development in 2018, which had a detrimental effect on the honeybee population in Poland