The textual critical approach to ḥadīth: a study of the methods of traditionalists and jurists by Mutaz Al-Khatib

Ülkemizde yapılan hadiste metin tenkidine yönelik çalışmalar, genel olarak mevzuyu, fıkıh usûlcüleri ve muhaddislerin metodoloji farklılıklarına göre tasnif etmeden ele almıştır. Hadislerin metin cihetinden reddedilmesi neredeyse her yönüyle müstakil olarak çalışılmıştır. Muhaddislerin ve usûlcülerin bu husustaki yöntemleri de ayrı ayrı araştırmalara konu olmuştur. Hadisçiler, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) kavil ve fiillerinin kendisine aidiyetini tespit etmeye çalışırken, onlardan şer’î hüküm çıkarma konusunu ikinci planda değerlendirmelerine almışlardır. Tabiî olarak hadisçiler daha çok senedle meşgul olmuşlardır. Bununla birlikte özellikle ilk dönem muhaddislerinin metni ihmal ettikleri iddiası gerçeği yansıtmamaktadır. Fıkıh usûlcülerinin ise nihâî amacı şer’î bir hükmü tespittir. Dolayısıyla rivâyetlerin sıhhatiyle ilgilenmekle birlikte yoğunlaştıkları asıl yer metindir. Metin tenkidini konu alan çalışmalarda genel olarak, usûlcüler ve muhaddisler arasındaki bu yöntem farklılıklarına satır aralarında değinilmiştir. Bundan dolayı Muʿtez elHatîb’in1 çalışması, fıkıh usûlcülerinin ve muhaddislerin hadislerin reddi konusundaki yöntemlerini ayrı metodolojiler olarak ele alması ve bunların hepsini tek bir eserde istifademize sunması açısından oldukça kıymet taşımaktadır