De handen van Zuid: Een onderzoek naar kansrijke combinaties om het lokaal ambachtschap in Rotterdam – Zuid (Tarwewijk) te stimuleren en bewoners, met beperkte startkwalificatie, meer perspectief te bieden om te participeren en emanciperen, zodat de veerkracht van de wijk wordt versterkt en achterstanden worden ingelopen.

Dit onderzoek beantwoordt de vraag of het terugbrengen van ambachtschap in Rotterdam-Zuid, specifiek de Tarwewijk, een positieve impuls kan geven en kan bijdragen aan (meer) werkgelegenheid en versterking van de lokale economie en de veerkracht in de wijk. De werkloosheid in Rotterdam-Zuid is groot. Het probleem is zo groot, dat al in 2011 een nationaal programma (Nationaal Programma Rotterdam Zuid, NPRZ) werd opgestart, om aandachtswijken sterker en veerkrachtiger te maken. De Tarwewijk in Rotterdam-Zuid is zo’n aandachtswijk; werkzaamheid, opleidings- en inkomensniveau zijn laag. Om de achterstand in te kunnen lopen moeten opleidingsniveau, arbeidsparticipatie, woonkwaliteit en de wijkeconomie omhoog. Voor het onderzoek zijn drie kwalitatieve methoden toegepast: literatuuronderzoek, semi-gestructureerde interviews en open-observaties. Onderstaande uitgangspunten zijn het resultaat van het onderzoek en vormen gezamenlijk kansrijke combinaties voor een fysieke te ontwerpen plek: De plek moet zich centraal in de (woon)wijk bevinden, zichtbaar, laagdrempelig en toegankelijk, zodat er verbinding en inspiratie ontstaat. Op de plek moet het maken teruggebracht worden in een vorm die aansluit bij de doelgroep, bewoners van de Tarwewijk zonder startkwalificatie (jongeren en (langlangdurig) werklozen). De nieuwe maakindustrie moet toekomstgericht zijn (circulair, ‘customer made’ en kleinschalig). Er is behoefte aan kleinere, flexibel inzetbare ruimtes en gedeelde voorzieningen. Gemeenschappelijk gebruik van machines en werkplaats maakt de ruimte betaalbaarder en stimuleert de samenwerking. De schaalgrootte/omvang en de logistiek moeten passen binnen het netwerk/weefsel van de Tarwewijk. De programmering moet aansluiten bij de doelgroep; een samenspel van werk en leren met begeleiding. Lokaal ambachtschap, waarbij talenten, praktische kennis en vaardigheden gestimuleerd worden zijn belangrijker dan opleidingsniveau. Er moeten mogelijkheden zijn voor het geven van cursussen en workshops. Het programma moet inspirerend en vernieuwend zijn (circulaire economie, vermindering van emissie, gebruik van nieuwe technologie). Horecagelegenheid moet zorgen voor verblijven. Ondersteunende of aanvullende financieringsinstrumenten, als een wijkcoöperatie en/of social impact bonds, kunnen mogelijkheden bieden voor het opstarten en in stand houden van de sociale makersplaats. Veel leesplezier!Architecture, Urbanism and Building Science