Kultura pamięci mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku – między trudną przeszłością a wyzwaniami współczesności

The German minority in Poland, after the turn of 1989 had undergone a process of revival after a period of more than 40 years of tabooing its presence. The community faced a dilemma of choosing the direction of (re)building its own identity. Another problem that arose at the same time was the issue of anchoring its collective memory. In this context, the culture of the German minority in Silesia seems to be a highly interesting and still under-researched research area. The German minority as a community, have, since 1989, the opportunity to form its own, regional, Polish-German memory. The construction of this multicoloured memory, which co-shapes the contemporary Polish and German discourse, unintentionally encounters problems and contradictions.Artykuł jest próbą naświetlenia zagadnienia rozwoju kultury pamięci mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku po 1989 r., zamieszkującej obszar polsko-czeskoniemieckiego pogranicza kulturowego. Tekst wskazuje, że rozwój kultury pamięci polskich Niemców, realizował się równolegle do procesu tworzenia się struktur mniejszości. Kulturę pamięci mniejszości niemieckiej, a generalnie pamięć tej zbiorowości, budowano w opozycji do przyjętego w Polsce nurtu postrzegania przeszłości, w szczególności w obszarze polsko-niemieckich relacji w ubiegłym wieku. W tym kontekście kultura pamięci mniejszości niemieckiej wchodziła w kolizję z obrazem przeszłości kultywowanym przez ogół społeczeństwa polskiego, ale nie była też spójna z obrazem przeszłości, w tym z postrzeganiem zagadnienia niemieckiej odpowiedzialności za II wojnę światową, przyjętym w Niemczech. Tekst wskazuje ponadto na możliwe przyczyny tego stanu rzeczy, które odsyłają do faktu długotrwałego oderwania społeczności mniejszości niemieckiej na Śląsku od ogólnospołecznych debat w niemieckim społeczeństwie, które na przestrzeni kilkudziesięciu lat zmodyfikowały niemiecką optykę o własnej przeszłości