Metaphor in the service of M(m)ystery

Zdaniem językoznawców kognitywnych (m.in. Lakoffa i Johnsona) metafora występuje powszechnie w języku, którym się porozumiewamy i m.in. pozwala lepiej rozumieć rzeczy i zjawiska abstrakcyjne, przedstawiając je w kategoriach rzeczy i zjawisk konkretnych. Można więc powiedzieć, że tak rozumiana metafora służy przybliżaniu tajemnicy - tego, co nieznane i skomplikowane poznawczo. Wykorzystywanie metafory jest także jedną z najbardziej charakterystycznych cech języka religijnego. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jaką rolę pełni metafora w dyskursie religijnym wobec Tajemnicy, którą stanowią Bóg i Jego działania. Wzmacnia Tajemnicę, której język religijny jest wyrazem, i tym samym oddala od niej? Czy też może odwrotnie - zaprasza do wkroczenia w obszar Tajemnicy i przybliża do niej, jednocześnie dowodząc, że możliwe jest "wypowiedzenie niewypowiadalnego" i przetłumaczenie języka sacrum na inny, ludzki język? Przedmiotem analiz przedstawionych w artykule są metafory pojawiające się w modlitwach liturgicznych z Mszału Rzymskiego dla Diecezji Polskich, zaś metodologię badawczą stosowaną w tych analizach stanowi kognitywna teoria metafory.According to the oppinion of cognitive linguists (Lakoff and Johnson, among others) metaphor is something very common in our everyday language. It helps us to understand abstract things and events better by presenting them in categories of factual things and events. It can be said that the metaphor helps to bring closer the mystery of the things unknown and cognitively complicated. The use of metaphor is also one of the most characteristic features of religious language. This article tries to answer the question of the role metaphor plays in religious discourse toward the Mystery of God and His doings. Does it amplify the Mystery of which religious language is expression - and at the same time does it move us away from it? Or maybe it is the other way around: metaphor invites us to enter the domain of the Mystery and brings us closer to it, proving at the same time that it is possible to “express the inexpressible” and to translate sacrum to other, more human language? The subject of analysis presented in this article are metaphors appearing in liturgical prayers from The Roman Missal for Polish Dioceses. The methodology used in those analyses is based on the cognitive theory of metaphor