İhracat pazarlaması yaklaşımıyla pazarlama çevikliği, pazarlama yetenekleri ve işletmelerin organizasyonel yapılarının ihracat performansı ilişkisi üzerine bir araştırma

Küreselleşen Dünya’da ekonomik açıdan daha gelişmiş bir seviyeye ulaşabilmek amacıyla tüm ülkeler ihracatlarını arttırıp, ithalata olan bağlılıklarını azaltmaya çalışmaktadır. Bu amaçla yürütülen ihracat faaliyetlerinde; ihracat pazar odaklı yaklaşımlarla, organizasyonel süreçlerde daha az bürokrasi barındıran bir işleyiş ve daha çevik yaklaşımlar sergilendiği takdirde, dış pazarlara nüfuz ederken daha etkili bir performans sergilenebilmektedir. Ayrıca işletmelerin sahip oldukları kaynak ve yetenekler, rekabet avantajı yaratabilmeleri ve uluslararası pazarlarda daha etkin sonuçlar elde edebilmeleri için son derece önemli görülmektedir.Dış pazarlara giriş stratejileri oluşturulurken, işletmelerin sahip oldukları kaynak ve yetenekleri sayesinde daha etkili pazarlama planlaması ve ihracat pazar odaklı davranışlar uygulanabilmekte, bunun sonucunda da yüksek düzeyde ihracat performansına ulaşılabilmektedir. Üreten ve üreterek büyümek isteyen bir ekonomide, işletmelerin dış pazarlarda göstereceği ihracat başarısı, ihracat pazarlama süreçlerini ne kadar etkin ve çevik yönetebildiğiyle doğrudan ilişkilidir. Öyle ki; içinde bulunduğumuz koronavirüs salgın döneminde çevik dönüşümü tamamlamış olan işletmelerin her koşulda daha başarılı olduğu ve salgın dönemini çok daha iyi yönetebildiği bilinmektedir. Çeviklik ve çevik dönüşüm; işletmelerde topyekûn bir dönüşümü ifade ettiği için her bir departman özelinde, ilgili bölüme özgü çevik dönüşümün sağlanması gerekmektedir. Bu amaçla; hazırlanan tez çalışmasıyla Türkiye’de ilk defa Çevik Pazarlama ve Uluslararası Pazarlama Çevikliği kavramları incelenmiştir. İlaveten çeviklik, özünde hiyerarşik, bürokratik yapıyla ters bir ilişki içerisindedir. Çünkü değişen Dünya’ya hızla adapte olabilmek ve değişimin gerisinde kalmamak için tüm süreçlerinizde çevikliği barındırıyor olmanız gerekmektedir. Konuya bu açıdan bakıldığında araştırma modeline ayrıca organizasyonel süreçlerdeki bürokrasi de eklenmiştir.Tez çalışmasının araştırma kısmında örneklem yöntemi olarak yargısal örnekleme tercih edilmiş ve çevrimiçi anket yöntemiyle katılımcılara ulaşılmıştır. Toplam 207 katılımcıya ait veriyle analizler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 25 programı, Process macro eklentisi ve AMOS 25 programları kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarında literatüre katkı açısından önemli bulgulara ulaşılmış ve ihracatçıların uygulamalarına yönelik öneriler getirilmiştir. İhracat işletmelerin sahip oldukları kaynak ve yeteneklerin ihracat pazar odaklılık, pazarlama planlaması ve esnekliğin sürdürülmesi üzerindeki etkisi incelenmiş, ihracatçı işletmelerin özellikle yeteneklerinin etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bu etki üzerinde ihracatçı işletmelerin yetenekleriyle, ihracat pazar odaklılık arasında organizasyonel işleyiş içerisinde var olan bürokrasinin olumsuz düzenleyici bir role sahip olduğu belirlenmiştir. İlaveten esnekliğin sürdürülmesi, pazarlama planlaması ve ihracat pazar odaklılığın; ihracat pazarlama yetenekleri üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmış ve uluslararası pazarlama çevikliğinin bu etkide aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. İhracat pazarlama yeteneklerinin de ihracat performansı üzerinde olumlu bir etkisi olduğu ulaşılan sonuçlar arasında yer almaktadır.All countries are trying to increase their exports and reduce their dependence on imports to reach a more economically developed level in the globalizing world. In export activities carried out for this purpose; If export market-oriented approaches, less bureaucratic processes, and more agile approaches are exhibited in organizational processes, a more effective performance can be displayed when entering foreign markets. In addition, the resources and capabilities of firms are considered extremely important for them to create a competitive advantage and to achieve more effective results in international markets.While creating foreign market entry strategies, more effective marketing planning and export market-oriented behaviors can be implemented thanks to the resources and capabilities of the firms, and as a result, a high level of export performance can be achieved.In a national economy that produces and wants to grow by producing, the export success of firms in foreign markets is directly related to how effectively and agile they can manage their export marketing processes. It is known that firms that have completed agile transformation during the current coronavirus epidemic period are more successful in all conditions and can manage the epidemic period much better.In the research part of the thesis, judgmental sampling was preferred as the sampling method and the participants were reached by the online survey method. Analyzes were carried out with the data of a total of 207 participants. SPSS 25 program, Process macro, and AMOS 25 programs were used in the analysis of the data.As a result of the research, important findings were reached in terms of contributing to the literature, and suggestions were made for the practices of exporters. The effect of the resources and capabilities of export businesses on export market orientation, marketing planning, and flexibility maintenance has been examined and it has been concluded that export firms have an impact especially on their capabilities. In addition, it has been determined that the bureaucracy existing in the organizational process has a negative moderator role on this effect between the capabilities of export firms and export market orientation. Furthermore, flexibility maintenance, marketing planning and export market orientation; have been concluded that have an effect on export marketing capabilities and it has been determined that international marketing agility has a mediator role in this effect. This study result also shows that export marketing capabilities have a positive effect on export performance