A XVII. Century Compilation of Turkish Proverbs in a Mecmua in Berlin State Library

Bir milletin kültürünü, hayat tarzını, geleneklerini ve dilinin inceliklerini en iyi şekilde yansıtan atasözleri;sosyoloji, psikoloji, felsefe, tarih, ahlak, folklor gibi birçok alanın inceleme konusu olmuştur. İncelediğimizatasözleri Berlin Devlet Kütüphanesi Ms. Or. Quart 1988 ile kayıtlıdır. Derlenen atasözleri ise mecmuanınderkenârında yer almakta ve 422a-425a varakları arasında bulunmaktadır. Mecmua, Ahmed bin Musatarafından İstanbul’da 1642 yılında derlenmiştir. İçerisinde 338 tane atasözü yer alırken deyim biçimindeherhangi bir kalıp söz bulunmamaktadır. İncelenen atasözleri bir abece sırasına göre dizilmediği gibi tematikolarak da düzenli bir sıralama görülmemektedir. Buna karşın tablo 1’de yaptığımız tematik dizilişise genelin % 21’ine tekâbül etmektedir. XVII. yüzyıla ait bu atasözlerinin toplumun muhtelif tabakalarındanderlendiği kullanılan dilden anlaşılmaktadır. Atasözlerinde görülen çok sayıda sövgü sözleri ve kabaifadeler toplumun bütün kesimlerinin kullandığı atasözlerinin yazıya geçirildiğinin göstergesidir. Seçkintabakadan derlenen atasözlerine ise Arapça ve Farsça ibarelerin yer aldığı örnekler gösterilebilir. Bu daatasözlerinin belirttiğimiz gibi farklı tabakalardan alındığının başka bir göstergesi olarak yer almaktadır.Representing the language, culture, lifestyle, customs and linguistic nuances of a nation, proverbs have always been a case of study for various academic fields including sociology, psychology, philosophy, history, morality and folklore. The proverbs analyzed hereby are registered by Berlin State Library, Ms. Or. Quart 1988; whereas the proverbs compiled in this study are in the annotation section of the journal, recorded in between the folio numbered 422a and 425a. The journal was compiled by Ahmed bin Musa in Istanbul in the year of 1642. It harbors 338 proverbs, while involving no idiomatic phrases at all. The proverbs analyzed are in neither an alphabetical nor a thematic order. On the other hand, the theme-based order provided in Table 1 corresponds to 21% of the overall. Based on the language employed, it is understood that these proverbs, which belong to the 17th century, were used by various layers of the society. The vulgar language and the cursing vocabulary visible in these proverbs indicate that the proverbs used by all layers of the society were recorded. The proverbs collected from the elite class, however, can be traced in the examples that involve signs of Arabic and Persian, which also points out that the proverbs were derived from various layers of the society of the day