Türkiye'de özel arşivlerin erişim sorunları

Türkiye’de özel arşivlerin tanım ve içerikleriyle ilgili tartışılmaya devam eden ve netleştirilemeyen konular vardır. Kullanıcıların, farklı kurumlar bünyesinde sayıları gittikçe artan özel arşivlere erişimi, önemli bir sorundur. Eskiden, zamana ve mekâna bağlı kısıtlamalar ve teknolojinin sınırlı imkânları sebebiyle kaynak arayışında zorlanan araştırmacılar, arşiv yönetim süreçlerinin gelişen teknolojiye entegre olmasıyla, zaman ve mekândan bağımsız çalışabilmektedirler.Son yıllarda artan özel arşiv kullanımı, teknolojinin arşivcilik uygulamalarında eskisinden daha fazla kullanıldığını gösterse de arşivlerin web üzerinde kullanıcıya sunulmasında farklı uygulamalarla karşılaşılmaktadır. Benzer tanımlama standardı veya arşiv yazılımları kullanan kurumlarda, farklı sayıda üstveri kullanımı, standartlardan farklı şekilde Türkçeleştirilen üstveri alanları ve farklı şekillerde yapılan tanımlamalar tespit edilmiştir. Tanımlamada sağlanacak en üst düzey benzerlik, kullanıcıların kaynaklara erişiminde fayda sağlayacağı gibi kurumların iş birliği yapabilmesi için de önemlidir.Çalışma kapsamında yapılan araştırmada, Türkiye’deki özel arşivlerin çoğunun arşivcilik prensiplerine göre düzenlenmediği, Türkiye’deki özel arşivlerle ilgili bir listenin bulunmadığı, web üzerinden erişime sunulan özel arşivlere tek noktadan erişim sağlanamadığı, özel arşivlerle ilgili rehber ve kılavuzların sunulmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada, bu eksikliklerin giderilmesi ve tezin hipotezleri çerçevesinde, Özel Arşiv Listesi, Özel Arşiv Toplu Kataloğu ve Rehber hazırlanan platformda sunulmuştur.There are issues that continue to be discussed and cannot be clarified regarding the description and contents of private archives in Turkey. The access of users to private archives, which are increasing in number within different institutions, is a significant problem. In the past, researchers, who had difficulty in searching for resources due to time and place-related constraints and the limited possibilities of technology, can work independently of time and space by integrating archive management processes with developing technology.Although the increasing use of private archives in recent years shows that technology is used more in archival applications than before, different applications are encountered in presenting archives to the user on the web. In the institutions using similar descriptive standards or archive softwares, different numbers of metadata used, metadata fields translated into Turkish differently from the standards, and descriptions made in different ways have been determined. The highest level of similarity to be provided in the description is essential for the cooperation of institutions as well as benefiting the users in accessing the resources.In the research carried out within the scope of the study, it has been determined that most of the private archives in Turkey are not organized according to archival principles, there is no list of private archives in Turkey, there is no single point access to the private archives available on the web, and directories or guides about private archives are not presented.In this study, Special Archive List, Special Archive Collective Catalogue and a directory are presented in the prepared platform in order to eliminate these deficiencies and within the framework of the hypotheses of the thesis