General assessment of plastic dimensions of Turkistan jewellery and an analytical exemplification: Asik

Tarih boyunca takılar; toplumların estetik, ekonomik, sosyo-kültürel, siyasal ve dinsel yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olması sebebiyle, milli özellikler taşıyan ve etnoğrafik bakımdan özel bir öneme sahip olan materyal kültür ürünleridir. Türkistan topluluklarının felsefi, sosyo-kültürel, tarihsel, teolojik ve mitolojik manifestosu olan biçim, simge ve semboller, konsantre birer bilgi hazineleri olarak, derin ve güçlü anlamlar içermektedir. Bu anlamları ortaya çıkarmak, tabiatıyla formalist yöntemlerin yanı sıra, “anlambilime” yönelik değerlendirme ve analizleri gerekli kılmıştır. Üç boyutlu tabiatı ve metale biçim verme bağlamında, küçük birer “heykelcik” olarak tanımlayabileceğimiz Türkistan Takıları; görsel sanatların tipolojik sınırları dahilinde ele alınarak, genel ve özel değerlendirme ve analize tabi tutulmuştur. Formalist ve ikonografik olarak kritik edilen takılar, “sosyolojik bir obje” olarak, ait olduğu döneme çok yönlü reflektif bir ışık tutarken, diğer yandan, bu vasıta ile “prototip yaklaşım” oluşturularak, takı sanatının öz kültürel unsurlarla mayalanmak suretiyle çağdaş formlara entegre olan tasarımlara ulaşılması konusunda fayda sağlayacağı umulmaktadır.Throughout the history, due to jewellery being inseparable part of aesthetic, economic, religious and socio-cultural lives of societies, they are ethnographically important material culture products with national characteristics. Symbols and emblems which are the theological, philosophical, socio-cultural, historical and mythological manifestation of Turkic societies that all contain profound and strong meanings, as each one is being concentrated information treasures. Attempting to unearth these meanings, duly require semantic analysis and assessments as well as formalist approaches. Due to their three dimensional nature; Turkistan jewellery that can be defined as small statuettes have been subjected to multidimensional analysis within boundaries of visual arts. Jewellery which have been assessed in terms of iconography and formalist approaches have shed multidimensional reflective light to the period which they belonged to and on the other hand, through this vehicle, a prototype approach has been formed which can have benefits to create designs that shall brew contemporary perceptions with self cultural elements