Determining the knowledge and attitude of highly- gifted students who are attending primary and secondary schools towards environment: example of Aydın provience

Bu araştırma, Aydın İl Mili Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) kayıtlı olan ilkokul ve ortaokul düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarının belirlenmesine yönelik kesitsel tipte planlanmış bir çalışmadır. Araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim yıllarında güz ve bahar dönemlerinde öğrenimine devam eden öğrenciler ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini toplam 707 öğrenci oluşturmuştur. G-power programı kullanılarak örneklem hacmi hesaplanmıştır. Çalışmanın örneklemini 192 öğrenci oluşturmuştur.Bu öğrenciler araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Verilerin elde edilmesi için sosyo demografik özellikler veri formu, Çevre Tutum Ölçeği ve Çevreye Bilgi Testi kullanılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan ve Aydın il Milli Eğitim müdürlüğünden gerekli izinler alınmıştır. Veriler SPSS 25.0 paket programında değerlendirilmiştir. Araştırmada katılımcıların %55,2’si kız, %44,8’i erkek öğrencilerdir. Öğrencilerin yaş ortalamasının 10,67 ±1,21 olduğu bulunmuştur. BİLSEM’in yanısıra başka yerlerden derslerle ilgili yardım alıp almadıkları incelendiğinde öğrencilerin %19.3’nün destek aldığı ve %80,7’sinin hiçbir şekilde yardım almadıkları görülmüştür. Ayrıca araştırmadaki katılımcıların çevre bilgi testi toplam puan ortalaması 89,96±7,30, Çevre tutum ölçeği toplam puan ortalaması 116,93±8,29 olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin cinsiyetleri, sınıf düzeyleri, ailelerinin yaşadığı yer, ebeveynlerınThis research is is a cross-sectional type scheduled study intended for determining the environmental knowledge and attitudes of gifted students at primary and secondary school level registered in Science and Art Centers (BİLSEM) affiliated to Aydın Provincial Directorate of National Education. The research was carried out with students who continue their education in the fall and spring semesters of the 2020-2021 academic years. The universe of the research consisted of 707 students in total. The sample size was calculated using the G-power program. The sample of the study consisted of 192 students. These students formed the sample of the research. Data Form; socio-demographic characteristics data form, Environmental Attitude Scale and Environmental Knowledge Test were used. In order to carry out the study, necessary permissions were obtained from Aydın Adnan Menderes University Health Sciences Institute Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee and Aydın Provincial Directorate of National Education. The data were evaluated in the SPSS 25.0 package program. In the study, 55.2% of the participants were female students and 44.8% were male students. The average age of the students was found to be 10.67 ± 1.21. When it was examined whether they received help from other places besides BİLSEM, it was seen that 19.3% of the students received support and 80.7% of them did not receive any help in any way. In addition, the environmental knowledge test total score average of the participants in the study was xi determined as 89.96±7.30, and the environmental attitude scale total score average was determined as 116.93±8.29. No statistical difference was found between the students' gender, grade level, family residence, parents' graduation status, and the total scores of the Environmental Attitude Scale and the Environmental Knowledge Test. In our study, it was observed that gifted students had high scores on the Environmental Attitude Scale and the Environmental Knowledge Test. However, there was no statistical difference between sociodemographic characteristics and the total scores of Environmental Attitude Scale and Environmental Knowledge Test. It is thought that the difference can be determined if it is studied in larger samples. In addition, it is expected that highly-gifted students will determine their knowledge and attitudes towards the environment, environmental education will come to the fore in the fight against environmental problems, they will participate more actively in the process of solving environmental problems and the process will accelerate.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI ………………………..…………………....…………… i TEŞEKKÜR …………………………………………………………….……..…………. ii İÇİNDEKİLER ..…………………………………………….………...…………....……. iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ …..…………………….……………........…. vi TABLOLAR DİZİNİ ….………….…………………………...…………………………. vii ÖZET ……………………………………………………………………………….…….. viii ABSTRACT …………………………………………...………………………….…….... x 1.GİRİŞ …………………………………………………………………………………... 1 1.1.Problemin Tanımı ve Önemi …………………………..………….….…….………… 1 1.2. Araştırmanın Amacı…………………….………………………………….………… 4 1.3. Araştırmanın Sorusu ………………….………………………..…….……………… 5 1.4. Tanımlar……………………………………………………………….……………... 5 2. GENEL BİLGİLER……………………………………………………………………. 7 2.1. Üstün Yetenekli Bireyler………………………………………………….………….. 7 2.1.1. Üstün Yeteneklilerin Özellikleri …………………………………………………... 12 2.1.2. Üstün Yeteneklilerin Ülkemizdeki Eğitimi………………………….……………... 14 2.1.3. Üstün Yeteneklilerin Dünyadaki Eğitimi ………………………….……………… 16 2.2. Çevre………………………………………………………………….……………… 17 2.2.1.Çevre ve İnsan……………………………………………………….……………… 17 2.2.2. Çevre Sorunları…………………………………………………………………….. 18 2.2.3. Çevre Eğitimi ……………………………………………………………………… 19 2.2.4. Çevre Sorunlarının Çözümüne Yönelik Yapılan Faaliyetler………………………. 22 2.3. Çevre İle İlgili Çalışmalar …………………………..……………………….………. 24 iv 2.4. Üstün Yeteneklilerle İlgili Çalışmalar …………………………………….………..... 29 3. GEREÇ VE YÖNTEM ………………………………………………………………... 33 3.1. Gereç ………………………………………………………………………………… 33 3.1.1. Araştırmanın Tipi …………………………………………………….……………. 33 3.1.2. Araştırmanın Yapıldığı Zaman ……………………………………………………. 33 3.1.3. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri ………………………………….……... 33 3.1.4. Araştırmanın Evren ve Örneklemi…………………………………………………. 34 3.1.5. Veri Toplama Araçları …………………………………………………………….. 35 3.1.5.1. Sosyo – Demografik Bilgi Formu…………………………………………..……. 35 3.1.5.2. Çevre Bilgi Testi(ÇBT) ………………………………………………….……… 35 3.1.5.3. Çevre Tutum Ölçeği(ÇTÖ)..…………………………………………….………. 36 3.2. Yöntem…………………………………………………………………….…………. 37 3.2.1. Anketin Uygulanması ve Verilerin Toplanması…………………………….……… 37 3.2.2. Araştırmanın Bağımlı-Bağımsız Değişkenleri …………………………….………. 38 3.2.3. Araştırmanın Sınırlılıkları ……………………………………………….………… 38 3.2.4. Araştırmanın Etik Yönü ………………………………………………….………... 39 3.2.5. Verilerin Değerlendirilmesi ……………………………………………….……….. 39 3.3. Araştırmanın Fonu …………………………………………………………………... 39 4. BULGULAR …………………………………………………………….…………….. 40 4.1. Öğrencilerin Sosyo Demografik Özellikleri ………………………………………… 40 4.2. ÇBT ve ÇTÖ Puan Ortalamaları ve Alt Ölçek Puan Ortalamaları ………………….. 43 4.3. ÇTÖ ve ÇBT Toplam Puanlarının Bazı Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi……... 44 5. TARTIŞMA …………………………………………………………………………… 48 5.1. Öğrencilerin Sosyo-Demografik Özelliklerinin İncelenmesi……………….………... 48 5.2. Öğrencilerin Çevre Bilgi Testi Puanlarının İncelenmesi …………………………..... 51 v 5.3. Öğrencilerin Çevre Tutum Ölçeği Puanlarının İncelenmesi ……………….………... 52 5.4. Öğrencilerin ÇBT ve ÇTÖ Puanlarının Değişkenlere Göre İncelenmesi …….……... 53 6. SONUÇ VE ÖNERİLER ……………………..……………..…………..…………….. 58 6.1. Sonuç…………………………………………………………………………………. 58 6.2. Öneriler………………………………………………………………………………. 60 KAYNAKLAR ..………………………………...……...……...………………………… 63 EKLER ….………………………………………………………………..………………. 76 Ek-1: Sosyo-Demografik Bilgi Formu……………………………………………………. 76 Ek-2: Çevre Bilgi Ölçeği………………………………………………………………….. 78 Ek-3: Çevre Tutum Ölçeği………………………………………………………………... 80 Ek-4: Çevre Bilgi Ölçeği Kullanım İzni …………………………………………………. 82 Ek-5: Çevre Tutum Ölçeği Kullanım İzni………………………………………………… 84 Ek- 6: Etik Kurul Onayı…………………………………………………………………... 85 Ek- 7: İl Milli Eğitim Müdürlüğü İzni……….…………………………………………… 87 BİLİMSEL ETİK BEYAN……………………………………………………………….. 89 ÖZGEÇMİŞ …………...………………………………...……………………………….. 9