İZMİR BEYDAĞ’DAKİ OSMANLI DÖNEMİ MEZAR TAŞLARI

Beydağ, İzmir iline bağlı, Ödemiş’in güney doğusunda, Ödemiş’e 30 km, İzmir’e 130 km. uzaklıkta, Aydın Dağlarının eteklerinde ve yukarı Küçük Menderes havzasında kurulu, eski bir yerleşim merkezidir. Türk tarihinin başlangıcından günümüze dek ölü ve mezar geleneğinin varlığı tarihsel süreç içinde bir takım değişim ve gelişimlerle devam etmiştir. Osmanlılarda özellikle 18. ve 19. Yüzyıllarda sanat eseri kimliği kazanmaya başlayan kitabe ve mezar taşları sonraki dönemlerde de diğer sanat dallarıyla birlikte inkişaf etmiştir. Tez çalışmamız kapsamında Beydağ ilçesinin 19 mahallesinde 228 adet Osmanlı devri mezar taşı tesbit edilmiştir. Bunlardan 157 tanesi erkek, 69 tanesi kadındır. 2 tanesinin de başı ve sonu konu kırık olduğundan cinsiyetleri bilinememiştir. 18. yy’ait 42, 19.yy’a ait 122, 20.yy’a ait 63 mezar taşı vardır. Başlık ve serlevhadan sonra mevtanın bazen kısa hayat öyküsü, bazen ölüm sebebi, kimlik ve kişiliği hakkında manzum veya mensur ifadeler yer alır. 228 mezar taşından 148’i celi sülüs, 64’ü rik’a ve 16’sı da ta’lik hatla yazılmıştır. Beydağ ve mahallelerinde bulunan mezar taşlarının tamamı dikey dikdörtgen formundadır.Silindirik tarzda mezar taşı yoktur. Erkek mezar taşlarının çoğu baş şahideleri başlıklı, ayak şahideleri ise baş şâhideleri gibi dikey dikdörtgen uç tarafı üçgen formundadır. Kadın mezarları da genel olarak dikey dikdörtgen uç tarafı üçgen formundadır.Bir kısmı bitkisel süslemeye göre şekil almış tepeliklere sahiptirler