Suç türlerine göre sanık ile suçluların sosyo-ekonomik konumları: Duruşmaları Bornova Adliyesinde yapılan sanık ve suçlular üzerine bir araştırma

Her toplum, üyelerinin davranış ve eylemlerini düzenlemek üzere belirli norm ve değer dizgelerini bireylere aktarma işlevi olan toplumsal kontrol mekanizmaları geliştirmiştir. Her toplumun özgül karakteristiklerine göre belirlenen ve toplumsal değişme ile farklı boyutlar kazanan bu mekanizmalar, bireyler için eylemlerinin ve davranışlarının sınırlarını çizmektedir. Bir toplumdaki ‘ normal ’ bireyler, yaygın olarak paylaşılan davranış kalıplarına göre eylemlerini düzenlerken; bu kalıplara uymayanlar ise ‘ sapan ‘ bireyler olarak adlandırılır. Normlardan ‘ sapan ‘ bireyler, psikolojik yaptırımdan kurumsal cezaya değin uzanan bir dağılım içinde çeşitli mekanizmalarla cezalandırılır. Söz konusu dağılım içindeki suçların çeşitliliği, suç türlerini ortaya çıkarmaktadır. Suçlu, yargı önünde ‘ sapma ‘ davranışını gerçekleştirdiği anlaşılan ve belirli bir hüküm ile cezalandırılan bireydir. Suçlunun, davranışı nedeniyle yargılanması işlemi, ussallaştırılmış yaptırımlar bütünü olan hukuk kurumu aracılığı ile gerçekleşir. Her toplum için değişme kaçınılmaz olduğuna göre, suçluluk da her toplumda vardır, değişen yalnızca türleridir. Buna göre, çağdaş toplum yapısında, kendine özgü örgütlenmenin getirdiği yeni eylem kalıpları ortaya çıktığı için, hukuk kurumu içinde suç olgusunun yeniden tanımlanması gerekecektir. Yeni toplumsal yapı içindeki suç tanımlarına bağlı olarak suçlu sayılan bireylerin özellikleri de değişecektir. Araştırma sorunumuz; çağdaş toplum yapısının örgütlenmesine bağlı olarak ortaya çıkan suçluluk olgusunun, bireylerin çağdaş toplumdaki kurumsal mekanizmaların işleyişini anlama ve içselleştirme özelliklerine göre biçim kazanıp kazanmadığıdır. Diğer bir deyişle, içinde bulunduğu toplumdaki kurumların işleyişini özümlemiş bireylerin hukuk kurulunun yaptırımlarından ne derece sapma gösterdiği ve sapma ortaya çıkıyorsa, suç türleri grupları arasında kurumsal dizgenin mantığını içselleştirmeme ile belirli bir hiyerarşileşmenin olup olmadığı sorunu araştırmanın temelinde bulunmaktadır. Bu olguyu irdelemek amacıyla Bornova Adliyesi’ndeki üç mahkemenin duruşma kayıtlarından alınan verilerden yola çıkarak, Bornova Adliyesi’nin kapsamına giren coğrafi alan içinde bulunan 73 denekle görüşülmüş ve elde edilen bulgular ile yukarıda vurguladığımız bağıntılar sorgulanmıştır