Supernatural creatures in Byzantine profan art of the Komnenian era

Bu çalışmada, Bizans sanatının "ikinci altın çağı" nın zirve noktasını oluşturan Komnenoslar Dönemi'nin profan sanatında görülen doğaüstü yaratıklar araştırılmıştır. Araştırma sırasında hem Komnenoslar öncesi ve sonrası buluntular, hem de İran, Mısır, Transkafkasya, Ukrayna, Rusya, Balkan ülkeleri (Bulgaristan, Sırbistan) ve Batı ülkelerinin (Venedik, Floransa, Fransa, Alp ülkeleri) eserleri incelenmiştir. Araştırmamız, söz konusu döneme ait Bizans profan sanatında görülen grifon, çift başlı kartal, tek boynuzlu, kanatlı at, ejder, simurg, antropoidler (sirenler, kentaurlar, kanatlı aslan gövdeliler, sfenksler), kynokephalos'lar ve adı bilinmeyen diğer doğaüstü yaratık tasvirli eserler on bir gruba ayrılarak sürdürülmüştür. İncelemeler; gümüş, altın, bronz, seramik, fildişi, kemik, taş, mermer, mozaik, fresko, ipek, cam, ahşap ve yazma gibi farklı malzeme üzerinde yapılmıştır. Araştırma sınırımızı kapsayan süreçte, Bizans kültürüne geçmiş farklı halkların kültür özellikleri saptanmış, bu kültürlerin asimilasyonunun ve Bizans sanatçıları tarafından söz konusu yaratıklar üzerinde yapılan yaratıcı işlemlerin sonucunda ortaya çıkan yeni Bizans ikonografisinin oluşum süreci açıklığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, yeni Bizans sanatının özelliği olan doğaüstü yaratık tasvirlerindeki üslup vurgulanmış, dini eserlerde profan sanatın görülmesi ve doğaüstü yaratıkların kilise tarafından "evcilleştirilmesi" süreci gösterilmiştir. Bunlara ek olarak, doğaüstü yaratıkların simgeleri ve kökenleri saptanarak, karşılaştırma yöntemiyle Doğu ile Batı Orta Çağ kültürleri arasındaki bağ ve dönem sanatçılarının davranış biçimleri vurgulanmış, dönemin edebiyatında görülen popüler konuların ve yeni eğilimlerin sanata yansıması irdelenmiş ve saray ve halk sanatlarının ortak konuları belirlenmiştir.In this study, the supernatural creatures seen in the profane art of the Comnenian Period, which formed the peak of the “second golden age” of Byzantine art were investigated. During the research, both before and after the Komnenos finds, as well as the works of Iran, Trans Caucasus, Ukraine, Russia, Balkan countries (Bulgaria, Serbia), and Western countries (Italy-Venice, Florence; France, Austria, Switzerland) were used. Our research was continued, dividing depicting griffins, double-headed eagles, unicorns, winged horses, dragons, symurgs, anthropoids (sirens, centaurs, winged lionbodied, sphinxes), Cynocephalus, and other supernatural creatures of the period in question into eleven groups of works. Investigations were made on different materials such as silver, gold, bronze, ceramic, ivory, bone, stone, marble, mosaic, fresco, silk, wood, glass and miniatures. In the process covering our research limitations, characteristics of different cultures that passed into the Byzantine culture were determined and the formation process of the new Byzantine iconography, which emerged as a result of the assimilation of these cultures and the creative processes performed on these creatures by Byzantine artists, was tried to be clarified. Also, the style in the depictions of supernatural creatures which is a feature of new Byzantine art, was emphasized, the profane art in religious works and the process of “domestication” of supernatural creatures by the church were shown. In addition to these, by determining the symbols and origins of supernatural creatures, the bond between eastern and western medieval cultures and the behavior of artists of the period was emphasized, the reflection of popular subjects and new trends in the literature of the period was examined, and common subjects of the palace and folk arts were determined