Assessment of needs of elderly patients with bipolar disorder

İlerleyen teknoloji ile birlikte tüm dünyada yaşlı nüfusun hızla artması bu populasyonun gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik girişimlerde bulunmayı önemli bir konuma taşımıştır. Bu girişimlerin yapılabilmesi için de öncelikle yaşlıların gereksinimlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Son yıllarda bu konuda çalışmalar artmaktayken psikiyatrik hastalıkların yaşlılık dönemleri yakın zamana kadar çalışmalara konu olmamaktaydı. Bipolar bozukluğun ileri yaş dönemi de literatürde ihmal edilen alanlardandır. Genelde yaşlı bipolar bozukluk tanısı olan hastalar ile ilgili bilgiler genç hastalarla yapılan çalışmalardan elde edilen çıkarsamalardır. Ancak yaşlı hastalarda var olan bilişsel kısıtlılıklar, eşlik eden tıbbi hastalıklar ve polifarmasi bu grubun özel olarak çalışılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Literatürdeki bu açık göz önünde bulundurularak, bu çalışmada ileri yaştaki bipolar bozukluk hastalarının gereksinimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ikincil amacı ise, ileri yaştaki bipolar bozukluk hastalarının gereksinimleri ile sosyodemografik verileri ve klinik belirtileri arasındaki ilişkinin saptanmasıdır. Çalışmada Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Affektif Hastalıklar Birimi’nde izlenmekte olan 50 yaş ve üstü bipolar bozukluk tanılı gönüllü hastalar çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Etik Kurul Onayının alınmasından sonra 21/02/18 tarihinden itibaren hasta alımına başlanmış 2019 yılı sonuna kadar da hasta alımına devam edilmiştir. Çalışma süresi içinde içleme ve dışlama ölçütlerine uyan tüm hastalar çalışma hakkında bilgilendirilmiş ve çalışmaya davet edilmiştir. Çalışmaya alınma ölçütleri Young Mani Derecelendirme Ölçeği, Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği ve Standardize Mini Mental Test ile değerlendirildikten sonra ölçütleri karşılayan tüm hastalar çalışma hakkında bilgilendirilip onam formu imzalatılarak çalışmaya alınmıştır. Kesitsel olan bu çalışmada hastalarla yapılan yarı yapılandırılmış görüşme ile olgu rapor formu doldurulmuş, klinik görüşme yapılmış ve yaşlı bipolar bozukluk tanılı hastaların gereksinimlerini belirlemeye yönelik Camberwell Yaşlıların Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi görüşmesi yapılmıştır. Görüşme sonrasında hastaların Sosyal Ağ ve Sırdaş Listesi, Bipolar Bozukluk İşlevsellik Ölçeği ve Kısa Form 36 ölçeklerini doldurmaları istenmiştir. Çalışmaya katılan 114 BB hastasının yaş ortancası 59,07 idi ve %50,9’u kadın idi. Katılımcıların %79,8’inin en az bir adet karşılanmamış gereksinimi vardı. Katılımcıların hepsinde, bipolar bozuklukla ilişkili olarak, “ilaçlar” ve “psikolojik sıkıntı” alanlarında gereksinim mevcuttu. Bunların dışında katılımcıların gereksinimlerinin en yüksek oranlarda olduğu diğer üç alan “beden sağlığı”, “görme/ işitme/ iletişim” ve “sağlık durumu ve tedavi konusunda bilgi” alanları idi. Çevresel alanda 50 kişinin en az bir karşılanmış, 21 kişinin en az bir karşılanmamış; fiziksel alanda 110 kişinin en az bir karşılanmış, 51 kişinin en az bir karşılanmamış; psikolojik alanda 113 kişinin en az bir karşılanmış, 10 kişinin en az bir karşılanmamış; sosyal alanda 38 kişinin en az bir karşılanmış, 58 kişinin en az bir karşılanmamış gereksinimi olduğu saptanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda bedensel herhangi bir hastalık olmasının toplam ve karşılanmış gereksinim sayısını yaklaşık 1,5 kat arttırdığı saptanmıştır. Kişi başına düşen toplam gereksinim sayısı ile ilişkili bulunan diğer değişkenler ise Bipolar Bozukluk İşlevsellik Ölçeğinin duygusal işlevsellik ve ev içi ilişkiler alt ölçek puanlarıdır. Kişi başına düşen karşılanmamış gereksinim sayısı ile de sadece Bipolar Bozukluk İşlevsellik Ölçeğinin üç alt ölçek puanı ilişkili bulunmuştur. İşlevselliği yüksek olan hastaların gereksinim sayılarının daha düşük olduğunun saptanması gelecekteki sağlık politikalarında yaşlı bipolar bozukluk hastalarının işlevselliğini yükseltecek girişimlerde bulunulması gerektiğini göstermektedir. Türkiye’de psikiyatrik hastalığı olan yaşlıların gereksinimlerini belirlemeye yönelik olarak yapılan ilk çalışma olması açısından çalışmamızın sonuçları önemlidir