Risk factors related to type 1 diabetes mellitus: A case-control study at Ege University Children's Hospital

Giriş ve amaç: Tip 1 Diabetes Mellitus(DM) genellikle çocukluk çağında, pankreasın beta hücrelerinin otoimmün veya otoimmün dışı nedenlerle harap olması sonucu ortaya çıkan insülin yetersizliği ve hiperglisemi ile karakterize kronik metabolik bir hastalıktır. Diyabet epidemiyolojisini etkileyen genetik risk faktörlerinin yanı sıra diyet antijenleri dahil olmak üzere bir dizi çevresel faktör olduğu ileri sürülmüştür. Yaşamın ilk yılında beslenme modifikasyonunun hastalığı önleme aracı olarak tanımlanması, popülasyon düzeyinde kontrol programı uygulanabilmesine olanak sağlayabilir. Yaşam boyu devam eden Tip 1 DM’nin gelişimini önlemek hatta geciktirmek bile sağlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır. Bu çalışmanın amacı, Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesine başvuran çocuklarda Tip 1 DM ile ilişkili olabilecek yaşamın ilk yılında beslenme başta olmak üzere önlenebilir çevresel risk faktörlerini araştırmaktır. Yöntem: Araştırma olgu kontrol çalışmasıdır ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesinde yürütülmüştür. Çalışmaya toplam 248 gönüllü dahil edilmiştir. Çalışmada Tip 1 DM’li çocuklar 122, sağlıklı kontroller 126 gönüllüden oluşmaktadır. Tip 1 DM’li çocuklara Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları polikliniğine başvuran hastalardan; kontrol grubuna aynı hastanede genel pediatri polikliniğine gelen ve DM tanısı almamış çocuklardan ulaşılmıştır. Veriler SPSS istatistik programı ile analiz edilmiştir. Olgu ve kontrollerin tanımlayıcı değişkenleri Student t, Mann Whitney U ve ki-kare testleriyle karşılaştırılmıştır. Korelasyon analizleri için normal dağılım uygunluğuna bakılarak Pearson veya Spearman testleri yapılmıştır. Lojistik regresyon analizi önce sadece yaş ve cinsiyete göre ve daha sonra çoklu analizlerle düzeltilmiş olasılık oranları ve %95 güven aralıkları hesaplanarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmada olgu grubuna 65 kız, 57 erkek; kontrol grubuna 54 kız ve 72 erkek çocuk dahil edilmiştir(p=0,101). Yaş ortalamaları Tip 1 DM’li çocuklarda 10,43,3 yıl, kontrol grubunda 7,42,5 yıl olarak bulunmuştur(p<0,001). Sadece anne sütü alma, “bebeğin sadece anne sütü aldığı dönem” olarak tanımlanmıştır ve çalışmada başlıca diğer risk faktörlerinden bağımsız olarak sadece anne sütü alma süresinin her bir aylık artışının Tip 1 DM hastalık riskinde 0,78 kat azalma sağladığı sonucuna varılmıştır. Tahıllara 6. ay ve öncesinde başlanması diğer tüm risk faktörlerinden bağımsız olarak Tip 1 DM riskini 3,42 kat arttırdığı saptanmıştır. Ebeveynlerin evde ve çocuğun yanında/yakınında içtiği günlük toplam sigara sayısındaki her bir birimlik artışın Tip 1 DM riskini 1,15 kat arttırdığı saptanmıştır. Aile öyküsü, annenin gebelik özellikleri, annenin ve çocuğun takviye gıda kullanım durumu, ebeveynlerin eğitim düzeyi, doğum şekli, doğum sırası açısından iki grup arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Tamamlayıcı besinlere geçiş zamanı, inek sütü, yumurta, meyve ve sebzelere başlanma zamanı ortalamaları arasında anlamlı fark gözlenmemiştir. Sonuç ve öneriler: Yapılan çok değişkenli regresyon analizleri sonucunda Tip 1 DM’de belirlenen çevresel faktörlerden sadece anne sütü alma süresinin artışı koruyucu faktör olarak bulunmuştur. Tahılların 6. aydan erken diyete dahil edilmesi ve ebeveynlerin evde içtiği sigara sayısının artışı önemli bir risk faktörü olarak bulunmuştur. Çalışmamıza dahil edilen popülasyonun tüm evreni temsil etmediği göz önüne alındığında doğum aralığı, doğum ağırlığı, doğum sonrası D vitamini desteği, doğum sonrası ilk yıl beslenme ve diğer stres faktörlerinin Tip 1 DM gelişimi ile ilişkisinde riskleri belirlemede geniş çaplı kohort çalışmaların yararlı olabileceği düşünülmüştür.Introduction and aim: Type 1 Diabetes Mellitus (DM) is a chronic metabolic disease characterized by insulin insufficiency and hyperglycemia, which usually occurs in childhood as a result of the destruction of beta cells of the pancreas due to autoimmune or non-autoimmune reasons. The rapid increase in the incidence of the disease also increases its health and economic burden. It has been suggested that there are a number of environmental factors, including dietary antigens, as well as genetic risk factors affecting diabetes epidemiology. Defining nutritional modification in the first year of life as a disease prevention tool may enable a control programme to be applied at the population level. Preventing or even delaying the development of Type 1 DM, which continues throughout life, would have a significant impact on health. The aim of the this study is to investigate potential preventable environmental risk factors, especially nutrition in the first year of life, which may be associated with Type 1 DM among children at Ege University Children's Hospital. Methods: The research is a case-control study and was carried out in Ege University Medical Faculty Children's Hospital. A total of 248 volunteers were included in the study. The case group was reached from patients diagnosed with Type 1 DM, who applied the Ege University Children's Hospital’s Endocrine and Metabolic Diseases outpatient clinic; the control group consisted of non-diabetic children applying to the same hospital’s general paediatrics outpatient clinic. SPSS statistical program was used in the research. Descriptive variables of cases and controls were compared with Student's t, Mann Whitney U and chi-square tests. For correlation analysis, Pearson or Spearman tests were performed according to normality tests. Odds ratios and 95% confidence intervals were calculated by adjusting for age and gender by logistic regression analysis and final models including all significant risk factors found at this stage were analysed with multivariate logistic regression. Findings: The case group consisted of 65 girls and 57 boys; 54 girls and 72 boys were included in the control group (p=0.101). The average age was found to be 10.43.3 years for children with Type 1 DM and 7.42.5 years for healthy controls (p