Alevi-Bektaşi İnancında Kerametler

In der sufistischen Tradition wird das Wort Keramet (Wunder) benutzt, um einen außergewöhnlichen Zustand einer Person zu beschreiben, ohne in Verbindung zu Behauptungen in Bezug auf das Prophetentum zu stehen. Der Begriff Keramet ist in der Geschichte des Sufismus mit dem Glauben an Heilige (Walî) einhergegangen und wurde mit der Zeit ein untrennbarer Teil dieses Glaubens. Dass die Heiligen während ihres Lebens oder nach ihrem Tod manche Wunder bewirken, wird dem Glauben nach als eine Huld an die von Gott geliebten Gläubigen betrachtet. Diese Wunder der Personen, die die Stufe des Walîs erreicht haben, wurden in Werken zusammengetragen, denen in unserer Literatur der Name “Menakıbname” gegeben wurde. Diese “Menkabe” bzw. Wunder sind von Bedeutung, um die dunklen Aspekte unserer Geschichtewie Legenden, Erzählungen, Sagen, Märchen usw. unserer Volksliteratur sowie die Glaubens- und Denkstruktur, Vorstellungswelt und die Lebensweise unserer Gesellschaftwiderzuspiegeln. Allerdings gibt es einen Aspekt, der die Wunder von anderen Typen unterscheidet, denn so wie diese Texte die dunklen Aspekte der Geschichte erhellen, besitzen sie auch die Funktion, die Gemeinschaftsmitglieder aus religiöser und moralischer Sicht zu erziehen. Außerdem spiegeln sie die Gefühlsintensität des Volkes auf höchster Ebene wieder, was in Bezug auf die Verstärkung der Verbundenheit zum Glauben auch ein Punkt ist, der betont werden muss. Es wurden wichtige Arbeiten über das Wunderwirken der Heiligen, das zu den Erzeugnissen der islamischen Periode der türkischen Kultur gehört, durchgeführt. Allerdings wurde festgestellt, dass auch heute weiterhin Wunder um religiöse Größen, die vom Volk als Heilige betrachtet werden, geschaffen und erzählt werden. Diese Wunder, denen wir mehrheitlich in der alevitisch-bektaschitischen Tradition begegnen, werden unter Talips mit großer Überzeugung erzählt. In dieser Arbeit wurden die Wunder behandelt, von denen geglaubt wird, dass sie von den Personen, die das Volk der alevitisch-bektaschitischen Tradition nach als Heilige betrachtet, sowohl zu Lebzeiten als auch nach ihrem Tod gewirkt wurden. Die untersuchten Wunder wurden in der Regel um Heilige herum geschaffen, die in der nahen Vergangenheit lebten. Daher gehören sie zu Heiligen, deren Einfluss auf das Volk noch immer fortwährt, und sie wurden aus dem Milieu der mündlichen und schriftlichen Kultur heraus bestimmt. Die Wunder, die der Tradition nach erhabenen Personen zugeschrieben werden, die große Würdigung seitens der Pirs, Ocakzades, Anabacıs oder des Volkes gewonnen haben, wurden zunächst in Bezug auf ihre Inhalte und Quellen ihrer Motive untersucht. Außerdem wurden im Rahmen der funktionellen Folkloretheorie die Bedeutung und Relevanz dieser Wunder im religiösen und soziokulturellen Leben sowie ihre Rolle bei der Fortführung des Glaubens und des Zeremoniells behandelt.In the Sufism tradition, the miracle (keramet) is used in the sense of the emergence of an extraordinary state in a person without being related to the prophetic claim. The concept of miracle emerged with the veli (a saint) belief in the Sufism, and over time, it has become an integral part of it. According to the belief, velis’ miracles performed while they are alive or after they died, are considered as a blessing from God. These miracles performed by those who have reached the veli status has been brought together in the works called menakıbname in our literature. Menkabe or velis’ miracles are important in terms of reflecting the dark aspect of our history and belief and thought structure of our society, imagination world, life style, just like epics, stories, legends, fairy tales, etc. within folk literature. However, there is a different aspect of velis’ miracles than other types. Because these texts have the function of educating members of society in religious and ethical terms, as well as illuminating the dark aspects of history, they should be emphasized in terms of reflecting the intensity of people’s feeling at the highest level and reinforcing the commitment to the path. Important works have been done on velis’ miracles, which are among the products of the Islamic period of Turkish culture. However, it has been determined that people still continue to create and tell miracles about the religious greats they have seen in the rank of veli. These velis’ miracles, that we often encounter in the Alevi-Bektashi tradition, are told with great conviction among talips. This study focuses on the miracles believed to be performed by individuals, seen as velis in the Alevis-Bektashi tradition, while they were alive or after their death. The miracles that were taken into consideration are shaped around velis who lived in the near past, so their influence on the community is still ongoing, and were identified from oral and written culture. These velis’ miracles performed by pirs, ocakzades, anabacıs or the highly-appreciated person of the community were analysed primarily in terms of the origin of their contents and their motifs. In addition, the meaning and importance of these miracles and their role in maintaining paths and erkan (rules) in religious and sociocultural life are emphasized within the framework of the functionalist theory of folklore.Tasavvufî gelenekte keramet, peygamberlik iddiasıyla ilgili olmaksızın bir kişide olağanüstü bir halin ortaya çıkması anlamında kullanılır. Keramet kavramı, tasavvuf tarihinde veli inancıyla birlikte ortaya çıkmış ve zamanla onun ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. İnanışa göre velilerin hayatta iken ya da öldükten sonra bazı kerametler göstermesi, Hakk’ın sevdiği kullarına bir lütfu olarak kabul edilmiştir. Velilik makamına erişmiş şahısların gösterdiği bu kerametler, edebiyatımızda menakıbname adı verilen eserlerde bir araya getirilmiştir. Menkabe ya da kerametler, halk edebiyatının destan, hikâye, efsane, masal vb. türleri gibi tarihimizin karanlık yönleri ile toplumumuzun inanç ve düşünce yapısını, hayal dünyasını, yaşam tarzını yansıtması bakımından önemlidir. Ancak kerametlerin diğer türlerden farklı bir yönü de vardır. Zira bu mahsuller, tarihin karanlık yönlerini aydınlattıkları gibi toplum mensuplarını dinî ve ahlaki açıdan terbiye etme işlevine de sahiptir, üstelik halkın duygu yoğunluğunu en üst seviyede yansıtması, yola bağlılığı pekiştirmesi bakımından da üzerinde durulması gereken bir türdür. Türk kültürünün İslami dönem mahsulleri arasında yer alan evliya menkabeleri üzerinde önemli çalışmalar yapılmıştır. Ancak günümüzde de halkın veli katında gördüğü din büyükleri etrafında kerametler oluşturulmaya ve anlatılmaya devam ettiği tespit edilmiştir. Çoğunlukla Alevi-Bektaşi geleneğinde rastladığımız bu kerametler, talipler arasında büyük bir inançla anlatılmaktadır. Bu çalışmada, Alevi-Bektaşi geleneğinde halkın veli makamında gördüğü şahısların gerek hayatta iken gerekse öldükten sonra gösterdiklerine inanılan kerametler üzerinde durulmuştur. İncelemeye alınan kerametler, genellikle yakın zamanda yaşamış veliler etrafında oluşturulmuş, dolayısıyla halk üzerindeki etkisi hâlâ devam eden velilere ait olup sözlü ve yazılı kültür ortamından tespit edilmiştir. Gelenekte pirlerin, ocakzadelerin, anabacıların ya da halkın büyük takdirini kazanmış ulu şahıslara atfedilen kerametler, öncelikle içerikleri ve motiflerinin kaynağı bakımından incelenmiştir. Ayrıca işlevsel halkbilimi kuramı çerçevesinde bu kerametlerin dinî ve sosyokültürel hayattaki anlam ve önemi, yol ve erkânın sürdürülmesindeki rolü üzerinde durulmuştur