Áhrif stýrifærni á ADHD einkenni: tengsl vinnsluminnis, athyglisstýringar og hömlunar við ADHD einkenni hjá börnum í almennu þýði

Stýrifærni (e. executive functions) er yfirhugtak sem lýsir þeim hugrænu ferlum sem sjá um að skipuleggja og samhæfa markmiðsbundnar athafnir. Fjölmargar rannsóknir benda til þess að skert stýrifærni geti haft alvarlegar afleiðingar í för með sér fyrir einstaklinga og framtíðarhorfur þeirra (Biederman o.fl., 2008; Blair og Razza, 2007; Watson, 2006; Zelazo o.fl., 2017) og því sé mikilvægt að greina vandann sem fyrst, svo hægt sé að veita þeim úrræði og stuðning sem þess þurfa. Börn með ADHD (e. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) eru allt að helmingi líklegri til að sýna skerðingu á stýrifærni í samanburði við börn án ADHD (Kofler o.fl., 2019). Minna er þó vitað um áhrif stýrifærni á einkenni ADHD í almennu þýði, sérstaklega þegar stýrifærni er metin með beinum hegðunarmælingum. Markmið þessarar rannsóknar var að athuga hvort að tengsl væru á milli frammistöðu 10 til 11 ára barna í almennu þýði á taugasálfræðiprófum sem meta meginþætti stýrifærni og einkenna ADHD. Ofvirknikvarðinn (Guðmundur Skarphéðinsson, 2012) var lagður fyrir kennara til að meta einkenni ADHD og stýrifærni var mæld með Amsterdam Neurospychological task (ANT; De Sonneville, 1999) til þess að meta þrjá undirþætti stýrifærni (vinnsluminni, hömlun og stjórn athygli). Einnig var skoðað hvort að frammistaða á stýrifærniprófinu hefði sambærileg tengsl við einstaka undirþætti ADHD (athyglisbrest og ofvirkni/hvatvísi). Tengsl stýrifærni og ADHD einkenna voru einnig skoðuð með tilliti til kyns. Ekki voru marktæk tengsl á milli frammistöðu barnanna á stýrifærniprófinu og mats kennara á ADHD einkennum. Tilgátur rannsóknarinnar stóðust því ekki og ekki hægt að álykta um áhrif stýrifærni á einkenni ADHD í almennu þýði. Niðurstöðurnar gáfu til kynna kynjamun í einkennum ADHD en ekki á undirþáttum stýrifærni