Azerbaycan Türkçesinde Kiplik

This study aims to describe modality in Azerbaijani Turkish and to examine the modal markers together with their functions. In the thesis, modality is handled as a semantic category that reflects the speaker's attitude, knowledge, expectation, doubt, necessity, desire, adequacy towards the proposition. Based on modality classifications, epistemic, deontic and dynamic modality were evaluated as basic modal fields. Also in the epistemic modality, remote possibility – fiction, possibility, certainty, unlikely / impossible, predictive reality; command, permission, obligation, necessity, condition in deontic modality; in the dynamic modality, the meaning fields of wish – desire and competence are examined. The study consists of an introduction, three chapters and a conclusion. The main subject of the thesis is examined in three main sections. After the basic information about Azerbaijani Turkish is given in the introduction, theoretical information about modality concepts is described, and modality classifications are taken into account. In the following sections, epistemic, deontic and dynamic modalities are interpreted respectively. Then, the markers of these modal types in Azerbaijani Turkish were functionally examined. The main purpose of this study is to create a basic modality model for Azerbaijanian related to the modality, which has not been systematically investigated in Azerbaijani Turkish yet.Bu çalışma, Azerbaycan Türkçesinde kiplik kategorisini alt türleri ile birlikte betimlemeyi ve kiplik işaretleyicilerini işlevleri ile birlikte incelemeyi amaçlamaktadır. Tezde, kiplik kategorisi konuşurun önermeye ilişkin tutumunu, beklentisini, şüphesini, zorunluluğunu, isteğini, yeterliliğini yansıtan anlambilimsel bir kategori olarak ele alınmıştır. Kiplik sınıflandırmalarından yola çıkılarak tezde, temel kiplik alanlar olarak epistemik, deontik ve dinamik kiplikler ele alınmıştır. Ayrıca epistemik kiplik içerisinde uzak olasılık – kurgu, olabilirlik / olasılık, kesinlik / emin olma, olası değil / imkansız, öngörülü olgusallık; deontik kiplik içerisinde emir, izin, zorunluluk, gereklilik, şart; dinamik kiplik içerisinde ise dilek, istek ve yeterlilik anlam alanları incelenmiştir. Çalışma giriş, üç bölüm ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Tezin temel konusu üç ana bölümde incelenmiştir. Giriş bölümünde Azerbaycan Türkçesi ile ilgili temel bilgiler verildikten sonra, kiplikle ilgili temel kavramlar tanıtılmış, ayrıca kiplik sınıflandırmalar üzerinde durulmuştur. Takip eden bölümlerde ise sırasıyla epistemik, deontik ve dinamik kiplik yorumlanmıştır. Ardından bu kiplik türlerinin Azerbaycan Türkçesindeki işaretleyicileri işlevsel olarak betimlenmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, Azerbaycan Türkçesinde daha önce sistemli bir şekilde araştırılmayan kiplik kategorisi ile ilgili bir inceleme ortaya koymak ve alanyazına katkı sağlamaktır