Ergenlerde Antisosyal Davranışlar: Koruyucu Faktörler ve Risk Faktörleri

Adolescent antisocial behaviors within and out of school contexts that cause significant physical and psychological problems both in adolescence and adulthood are considered significant problem behaviors. Given that studies on antisocial behaviors are generally based on childhood and pre-adolescence, these behaviors reach the peak during adolescence and affect adult physical and psychological health show the importance of investigating these behaviors during late adolescence as well. The purpose of this study, therefore, was to examine the relationships between individual features, parenting behaviors, peer relations, neighborhood features, and adolescent antisocial behaviors. Participants consisted of 882 high school students (X̄=15.53, SD=1.29, 597 girls), aged between 13 and 19, studying at high schools in the central district of Uşak. Among the subtypes of antisocial behaviors; adolescents with single parents had higher levels of physical aggression, boys had higher levels of rule-breaking behaviors than girls. There were significant group differences between gender, grade level, school success, mother and father education, number of siblings in terms of relational aggression. Hierarchical regression analyses showed that age and parental relationship status predicted girls’ antisocial behavior, age and mother education predicted boys’ antisocial behavior, gender predicted antisocial behaviors of adolescents in schools with low achievement levels, and age predicted antisocial behaviors of adolescents in schools with moderate success. Resiliency, callous-unemotional traits, and negative coping strategies among individual features, and poor monitoring and discipline behaviors among parenting behaviors predicted antisocial behaviors. However, peer relations and neighborhood features were not associated with antisocial behaviors. The results and limitations of the study were discussed along with implications for future research and practice, and suggestions were made for practitioners.Okul ve okul dışı ortamlardaki ergen antisosyal davranışları, ergenlik ve yetişkin dönemi psikolojik ve fiziksel sağlığı açısından önemli bir sorun alanı olarak değerlendirilmektedir. Antisosyal davranışlar ile ilgili yapılan çalışmaların çocukluk ve ön-ergenlik dönemi ağırlıklı olması, antisosyal davranışların ergenlik döneminde tepe noktasına ulaşması ve yetişkin fiziksel ve psikolojik sağlını etkilemesi gibi nedenler bu davranışların ergenlik döneminde de kapsamlı bir şekilde ele alınmasının önemini göstermektedir. Bu araştırmanın amacı ergenlerin bireysel, ailesel, arkadaş ilişkileri ve mahalli özellikleri ile antisosyal davranışları arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Uşak ili merkez ilçesindeki liselerde öğrenim gören ve yaşları 13-19 arasında değişen 882 lise öğrencisi oluşturmuştur (X̄=15.53, ss=1.29, 597 kız). Bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi sonucunda, antisosyal davranışların alt türleri olan fiziksel saldırganlık tek ebeveynle yaşama ve sınıf düzeyine; kural dışı davranışlar cinsiyet ve sınıf düzeyine; ilişkisel saldırganlık ise cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü, anne ve baba eğitim düzeyi, kardeş sayısına göre farklılık gözlenmiştir. Hiyerarşik regresyon analizlerinden elde edilen sonuçlara göre yaş ve ebeveyn beraberlik durumunun kız ergenlerin antisosyal davranışlarını; yaş ve anne eğitim durumunun erkeklerin antisosyal davranışlarını; cinsiyetin düşük başarı düzeyine sahip okullardaki ergenlerin antisosyal davranışlarını; yaşın ise orta düzeyde başarıya sahip okullardaki ergenlerin antisosyal davranışlarını yordadığı anlaşılmaktadır. Bireysel özelliklerden psikolojik sağlamlık, katı-duygusuz özellikler ve olumsuz başa çıkma becerileri, ebeveyn davranışlarından zayıf ebeveyn izleme ve disiplin davranışları ergen antisosyal davranışlarını yordamıştır. Ayrıca, arkadaş ilişkileri ve mahalli şartlar ergenlerin antisosyal davranışlarını yordamamaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgular alanyazındaki bulgular çerçevesinde tartışılmıştır. Araştırma sonuçları sınırlılıklar ve alanyazın dikkate alınarak tartışılmış ve araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik önerilere yer verilmiştir