The treatment of panic disorder:psychotherapy, pharmacotherapy or the two combined?

Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift is een bijdrage leveren aan het optimaliseren van de behandeling van paniekstoornis met of zonder agorafobie. Het ondergaan van een paniekaanval is een bijzonder nare ervaring. Plotseling, zonder duidelijke aanleiding, treedt er angst op waarna de angst snel oploopt en een piek bereikt. Lichamelijke sensaties die optreden zijn bijvoorbeeld hartkloppingen, trillen, duizeligheid, een versnelde ademhaling en een druk op de borst. Tijdens een paniekaanval worden deze sensaties doorgaans als gevaarlijk geïnterpreteerd. Mensen kunnen bijvoorbeeld denken dat ze stikken, een hartaanval krijgen, flauwvallen, de controle verliezen of gek worden. Niet iedereen die wel eens een paniekaanval heeft ervaren, ontwikkelt een paniekstoornis. Mensen met een paniekstoornis zijn ook tussen aanvallen door bijna voortdurend bang voor volgende aanvallen of bezorgd over de gevolgen van aanvallen. Als er daarnaast sprake is van vermijding van situaties of plaatsen waar een volgende aanval zou kunnen optreden spreken we van agorafobie. Paniekstoornis kan dus zowel met als zonder agorafobie voorkomen. Paniekstoornis wordt behandeld met psychofarmaca of met psychotherapie en soms ook met beide. Als er gekozen wordt voor farmacotherapie is een behandeling met een SSRI eerste keus; een antidepressivum wat bij zowel depressie als angst wordt voorgeschreven (SSRI staat voor ‘selective serotonin reuptake inhibitor’. In het Nederlands: ‘selectieve serotonine heropname remmer’). Wat psychotherapie betreft is cognitieve gedragstherapie (CGT) eerste keus.The overall goal of the studies in the present thesis was to make a contribution to the on-going search for the best possible treatment for patients suffering from PD with or without AG. To this end, a randomized clinical trial was conducted in the Netherlands comparing CBT, SSRI, and their combination aimed at treating PD with or without AG. Patients were treated for one year including medication taper and subsequently seen twice during the second (follow-up) year of the study. Next to establishing long-term (differential) treatment effectiveness, we aimed at testing the context-safety hypothesis which predicts a detrimental effect of tapering medication. Based on outcome from treatment effectiveness studies, only limited evidence for this hypothesis existed up to date. Additionally, the role of concurrent AG was investigated. Determining differential rate of improvement was also a goal of the present thesis. Finally, we evaluated treatment modalities economically e.g. determined their cost-effectiveness