De glazenwassers van het bestuur:lokale overheid, massamedia, burgers en communicatie, Groningen in landelijk perspectief 1945-2001

In 1945 was het aantal overheidsvoorlichters nog op de vingers van een paar handen te tellen. Anno 2001 werken duizenden voorlichters bij Nederlandse overheidsinstellingen. Vanwaar die enorme groei? En waar houden al die voorlichters zich mee bezig? Luuk Hajema, voorlichter bij de gemeente Groningen, promoveert maandag 26 november 2001 aan de Rijksuniversiteit Groningen op een proefschrift waarin hij zijn onderzoek naar veranderingen in verhouding tussen overheid, pers en burger in de periode na de oorlog beschrijft. In het eerste deel van zijn proefschrift schetst Hajema een beeld van de discussie die in het parlement en in de pers sinds 1945 is gevoerd over de overheidsvoorlichting, onder meer aan de hand van de rapporten van drie staatscommissies. De eerste staatscommissie stond onder leiding van G.J. van Heuven Goedhart, hoofdredacteur van Het Parool en oud-minster van Justitie. De tweede werd in de jaren 1968-1970 voorgezeten door de antirevolutionair B.W. Biesheuvel. In augustus 2001 rapporteerde een derde staatscommissie, die werd geleid door de Groningse burgemeester Jacques Wallage. Het rapport van die commissie blijft in het proefschrift buiten beschouwing. In dit landelijke perspectief wordt in het tweede deel de bestuurlijke praktijk van de gemeente Groningen beschouwd. Dat gebeurt aan de hand van een aantal casestudies uit de naoorlogse geschiedenis. Zo komt onder meer de wederopbouwproblematiek aan de orde, wordt de binnenstadspolitiek van wethouder Max van den Berg behandeld en de bouw van het Groninger Museum. Het boek eindigt met een beschouwing over het referendum dat in februari 2001 werd gehouden over een plan voor de Grote Markt. Dit referendum leverde een nederlaag op voor het Groningse gemeentebestuur. In de casestudies gaat het om de verhouding tussen overheid, massamedia en burgers en om de rol die voorlichters daarbij speelden. "Die verhouding is in de loop van vijftig jaar ingrijpend gewijzigd", zegt Hajema. "Overheid en samenleving raakten steeds verder vervlochten, terwijl bestaande, 'verzuilde' maatschappelijk verbanden verdampten. Dat is in het kort de verklaring voor de geweldige toename van het aantal overheidsvoorlichters." Alleen al bij de de werkgever van Hajema, de gemeente Groningen, werken op dit ogenblik bij de ambtelijke diensten ongeveer 45 voorlichters en communicatieadviseurs. Groningen stelde haar eerste gemeentevoorlichter in 1966 aan. Dat was Gerard van den Berg, later bekend geworden als presentator van het NCRV-programma Zo vader, zo zoon. Bron:Rug nieuw