The long-term side effects of postoperative radiation therapy in pituitary adenoma patients

Bestraling is veilig bij behandeling voor goedaardige hypofysetumor.Patiënten die met bestraling (radiotherapie) zijn behandeld voor een goedaardige tumor in de hypofyse vertoonden geen grote verschillen in late effecten ten opzichte van vergelijkbare patiënten die niet bestraald waren. Hiervoor onderzocht Margriet Sattler patiënten met een niet-functionerend hypofyse-adenoom, acromegalie of de ziekte van Cushing. Dat deze patiënten geen aantoonbare schade oplopen, pleit voor deze behandeling, aldus de promovenda. Zij onderzocht de incidentie van secundaire tumoren, mortaliteit, cerebrovasculaire ziekte en radiologische afwijkingen van de hersenen, en van cognitie en seksueel functioneren als aspect van kwaliteit van leven van patiënten die zijn behandeld voor hypofysetumoren.De behandeling voor een hypofysetumor bestaat meestal uit een operatie, eventueel gevolgd door radiotherapie en/of hormoononderdrukkende medicatie. Sattler bestudeerde de late effecten van radiotherapie in een grote groep patiënten met een hypofysetumor. Er waren nog weinig vergelijkende studies verricht betreffende de late effecten onder bestraalde en niet bestraalde hypofysepatiënten. Volgens de promovenda is het risico op late effecten van de radiotherapie klein met de radiotherapietechnieken die zijn toegepast in de laatste decennia en dit zal naar verwachting nog lager worden met de moderne en meer geavanceerde radiotherapietechnieken. Ze concludeert dat in de meeste patiënten met een hypofysetumor die nadat opereren niet meer mogelijk is nog steeds ziekteactiviteit hebben, de voordelen van radiotherapie opwegen tegen het kleine risico op ernstige late effecten.Margriet Sattler studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en volgde haar opleiding tot radiotherapeut-oncoloog in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de afdelingen Radiotherapie en Endocrinologie van het UMCG.External beam radiation therapy radiation therapy in pituitary adenoma results in excellent local tumor control rates and improvements in excessive hormonal secretion. However, the safety of postoperative radiation therapy has been questioned in particular because of concerns related to possible long-term radiation-induced side effects, although serious late complications of radiation therapy are uncommon in pituitary adenoma patients. However, these concerns are often used to delay or reject radiation therapy. The main aim of this thesis was to assess and compare several long-term side effects of conventional radiation therapy (i.e. incidence of second tumors, stroke, mortality, and radiological brain abnormalities, effects on cognition, and sexual function as aspect of quality of life) in pituitary adenoma patients treated with surgery and postoperative radiation therapy versus surgery alone and with a population without pituitary adenoma disease (i.e. the reference population). None of our observational studies shows significant differences in long-term side-effects between pituitary adenoma patients treated with radiation therapy and surgery alone. However, the decision to treat with postoperative radiation therapy is based on a careful assessment of the balance of benefits and risks in the individual pituitary adenoma patient. The risk of serious radiation-induced long-term side effects is low with the radiation therapy techniques applied in the last decades and is expected to be lower with modern and more advanced radiation therapy techniques. Therefore, in most pituitary adenoma patients with otherwise uncontrolled disease, the benefits of postoperative radiation therapy outweighs the absolute small risk of serious side-effects