XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Tedavül Eden Ayarı Bozuk (Kırkık) Akçelerin İktisadi Hayata Etkileri

Bir mübadele aracı olarak para, farklı zaman ve mekânlarda üretilmeye başlanmış ve zamanla devletlerin varlığını ve gücünü gösteren bir birim haline gelmiştir. Öte yandan, para kullanımının giderek yaygınlaşması çeşitli nedenlerle ayarının bozulmasına yönelik kalpazanlık girişimlerine yol açmıştır. Çalışmanın amacı, XVI. yüzyılın ikinci yarısında tedavüldeki ayarı bozuk akçelerin iktisadi hayat üzerindeki etkilerini, maliye ahkâm defterlerine yansıyan davalar üzerinden incelemektir. Bu maksatla kalpazanlık ve ayarı bozuk akçelere dair hükümlerin yer aldığı defterler incelenmiş ve elde edilen bulgular ile çalışma şekillenmiştir. Bu bağlamda, başlangıç kısmında Osmanlı para politikasından genel hatları ile bahsedildikten sonra ikinci bölümde, ayarı bozuk akçelerin para piyasası ve kamusal alan üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise kalpazanlık ve ayarı bozuk akçe ile ilgili hususların, merkezi idare tarafından nasıl teftiş edildiği ve mahkeme sürecinin nasıl işlediğine değinilmiştir. İncelenen dönem boyunca, çok sayıda yerli ve yabancı ayarı bozuk akçenin tedavülde olduğu anlaşılmaktadır. Osmanlı tebaasının hemen her kesiminden insanın, tedavüldeki ayarı bozuk akçeler ile bir şekilde ilişkisi olduğu görülmektedir. İktisadi hayatı tehdit eden bu süreç, Osmanlı mahkemelerinin ciddi uğraşı alanı haline gelmiştir