The emergence of xenophobic self within the contemporary Greek social experience: Findings based on focus groups

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τη θεωρητική συζήτηση των ευρημάτων που βασίζονται σε 14 ομάδες εστίασης με αντικείμενο μελέτης τη ξενοφοβία και το ρατσισμό, τις ατομικές και τις συλλογικές αντιδράσεις των γηγενών απέναντι στην παρουσία των μεταναστών κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες της οικονομικής και πολιτικής κρίσης που βιώνει ο πληθυσμός της χώρας. Οι ομάδες εστίασης ενδιαφέρθηκαν για το πώς αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο γηγενείς και μετανάστες συνυπάρχουν, τις καθημερινές τους εμπειρίες, το είδοςκαι την ποιότητα των διομαδικών σχέσεων. Η ανάλυση περιεχομένου επικεντρώθηκε στις γραμμές επιχειρημάτων και τις «λογικές» που οι συνομιλητές ανέπτυξαν κατά την παρουσίαση των θέσεων και των εμπειριών τους σε θέματα μετανάστευσης και μεταναστών. Η ανάλυση των ποιοτικών ευρημάτων οδήγησε στις ακόλουθες τέσσερις θεματικές: (α) η ξενοφοβία ως άρνηση του ξένου και ως μη σχέση, (β) η ξενοφοβία ως αντίδραση που προέρχεται από την παράσταση του γηγενούς πολίτη ως δικαιούχου πόρων, (γ) η ξενοφοβία ως αμφίσημη κατάσταση, και (δ) η πολιτική παραγωγή της ξενοφοβίας. Σ’ ένα πλαίσιο δομικής βίας πουχαρακτηρίζει την τρέχουσα κοινωνική εμπειρία της χώρας, η συγκρότηση του ξενοφοβικού υποκειμένου αναδύεται ως γεννήτρια μίας αρνητικής διαλεκτικής της υποκειμενικής και της συλλογικής ξενοφοβίας.The present paper provides a theoretical discussion of the qualitative findings generated by 14 focus groups conducted as a means to study phenomena of xenophobia and racism, individual and collective reactions of host majority members towards immigrants under the contemporary conditions of economic crisis that the country is facing.The focus groups were organized in order to examine how these social and economic conditions shape the ways host majority members and immigrants coexist, their daily experiences, the type and quality ofintergroup relations. Content analysis was focused on the host society members’ lines of arguments, beliefs and perceptions that they developed on issues related to immigrants and immigration. The analysis revealed four different themes; a) xenophobia as negation and rejection of the foreigners, b) xenophobia as a reaction that derives from the idea of the “indigenous citizen” who is entitled to his/her resources, c) xenophobia as an ambivalent reaction, and d) the political production of xenophobia. The contemporary conditions of the country characterized by structural violence contribute in the emergence of a new type struggling xenophobic self as a generator of a negative dialectic relationship between an individual xenophobic reaction and acollective one