Kasata klasztoru dominikanów przy kościele św. Jakuba w Sandomierzu w 1864 r. i jej konsekwencje

The dissolution of the Dominican convent at the St. James Church was conducted on November 8, 1864. This was not an exception in the Kingdom of Poland at that time, when many other religious institutions were dissolved as well. To achieve the effect of full surprise the dissolution was conducted according to an arbitrarily fixed pattern. The friars were transported to a permanent monastery in Klimontów. Only the then vice Prior was left at the St. James Church to ensure the continuity of worship until the appointment of a diocesan priest. Also, the arch-confraternity of the Rosary was left at the church with the aim of supporting the cult of Mary, illuminating the altars and visiting the sick. The authority over the temple was passed into the hands of the Bishop of Sandomierz, whose responsibility was to choose a diocesan priest with the title of Rector to perform pastoral duties.For the acquisition of the assets a committee was appointed which included Economic Assessor at the Provincial Government of Radom, President of the city of Sandomierz and Dean of Sandomierz. All the activities were conducted in the presence of Dominican Prior Paulin Machnicki. A detailed report was drawn up which described the buildings and lands belonging to the Dominicans in Sandomierz as well as the farms in Gołębice and Jugoszów. The property was acquired for the benefit of the Kingdom of Poland.Kasata dominikańskiego klasztoru przy kościele św. Jakuba, tak jak innych placówek zakonnych w całym Królestwie Polskim, nastąpiła 8 listopada 1864 r. według odgórnie ustalonego schematu, dzięki czemu chciano uzyskać pełne zaskoczenie. Zakonnicy zostali przewiezieni do klasztoru etatowego w Klimontowie. Przy kościele św. Jakuba pozostawiono dotychczasowego podprzeora, który miał zadbać o ciągłość nabożeństw aż do momentu wyznaczenia na to miejsce duchownego diecezjalnego. Przy kościele pozostało również arcybractwo różańcowe, którego celem było podtrzymywanie kultu maryjnego, oświetlanie ołtarzy i wizytowanie chorych. Zwierzchnictwo nad świątynią przeszło w ręce biskupa sandomierskiego, który miał wyznaczać spośród duchowieństwa diecezjalnego kapłana z tytułem rektora do pełnienia obowiązków duszpasterskich.W przejęciu majątku brała udział komisja, w skład której wchodzili asesor ekonomiczny przy Rządzie Gubernialnym Radomskim, prezydent miasta Sandomierza oraz dziekan sandomierski. Przy wszystkich czynnościach obecny był przeor dominikanów Paulin Machnicki. W szczegółowym protokole sporządzonym w momencie kasaty opisano zabudowania i grunty należące do dominikanów, które znajdowały się w Sandomierzu, a także folwarki w Gołębicach i Jugoszowie. Majątek ten został przejęty na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego