Wywoływanie chorób przez czarownice – poglądy uczestnika procesów czarownic (przypadek Czarownicy powołanej)

Artykuł poświęcony jest poglądom autora Czarownicy powołanej - uczestnika procesów czarownic, prawdopodobnie duchownego - na temat wywoływania chorób przez podsądne („powołane”). Autor nie kwestionował istnienia czarownic, czarostwa i czarnoksięstwa, nie miał również wątpliwości, że choroby i klęski żywiołowe można sprowadzać poprzez działania magiczne, uważał nawet, że szkodzenie ludziom jest „czartowskim obowiązkiem” czarownicy. Obawiał się jednak pochopnego skazywania i karania guślarzy, którzy z uprawianiem czarnej magii nie mają nic wspólnego. Prowadzone przez niego rozważania i użyta argumentacja wskazują, że pomimo przekonania autora o istnieniu wiedźm i ich umiejętności wywoływania chorób Czarownica powołana jest utworem nadzwyczaj postępowym, o czym świadczą dylematy prawnika, a nie obawy duchownego. Published in 1639, the anonymous “Czarownica powołana” is a workaddressed to judges dealing with proceedings in witchcraft cases. Its author, probablya clergyman, participated in such trials. Unlike many works of this kind, it did notencourage the tracking and killing of witches. “Czarownica powołana” belongs toa different trend and in many places is similar to the treatise of the German JesuitFriedrich Spee, who was afraid of the rash condemnation of superstitious peoplewho had nothing to do with practicing black magic. In “Czarownica powołana” theexistence of witches and sorcery is not questioned, because it is considered to bea devilish science, which leads to making a pact with the devil with the ability to actin the world. Illness or death in connection with the accusation of witchcraft hadserious consequences, including establishing who and how the witch had harmed.In the era of the plague epidemic, fear of strangers led to numerous massacres,especially in German cities, where the spread of the plague was explained moreoften than elsewhere by poisoning the wells by Jews, who were also burdened withengaging in magic and negotiating with the devil. The author was aware that someassociate every disease with witchcraft. The devil can also cheat, making a personthink that what he dreamed really happened, and people deluded by fantasies arewilling to share these stories also in court during a trial. The author of “Czarownicapowołana” was aware of this mechanism because he was concerned with the accusation itself (“powołanie”). In this context, “Czarownica powołana” – despite theauthor’s conviction about the existence of witches and their ability to cause diseaseand elementary disasters - is a progressive work, but this is evidenced by the lawyer’sdilemmas, not the priest’s fears